Bękarty i wdowy, sieroty i szewcy – najpopularniejsze błędy łamania tekstu i proste sposoby na ich eliminację
Pisząc teksty na strony internetowe, nie przejmujemy się za bardzo typografią. Liczy się przede wszystkim to, aby tekst był łatwy w skanowaniu, font odpowiednio duży, a całość dopasowywała się automatycznie do wielkości ekranu urządzenia, z którego korzysta użytkownik (responsywna). Typowe błędy formatowania, czyli wdowy i bękarty, sieroty i szewcy funkcjonują jedynie w umyśle copywriterów posiadających wykształcenie filologiczne. Pisarze również nie zwracają na nie większej uwagi, ponieważ składem powieści zajmuje się wydawca. Mimo to chciałabym jednak pochylić się nad nimi, abyś w trakcie przygotowywania profesjonalnego dokumentu lub pracy dyplomowej wiedział, czym są i jak je eliminować.
Czym jest wdowa w typografii?
Angielskie słowo widow, a polskie wdowa to potoczna nazwa błędu polegającego na pozostawieniu na końcu akapitu krótkiego, najczęściej jednowyrazowego, wiersza. Czasem to określenie jest niepoprawnie stosowane w odniesieniu do innego błędu – bękarta.
Wdowy w tekście – przykład
Jak wyglądają bękarty w tekście?
Bękart to ostatni wiersz akapitu, nazywany również wierszem zawieszonym, pojawiający się na kolejnej stronie.
Bękarty w tekście – przykłady
Literówki w tekście? Sprawdź, jak je eliminować!
Sieroty – najbardziej znane błędy łamania tekstu
Sieroty albo sierotki to najpowszechniejsze błędy składu. Polegają na pozostawieniu na końcu wiersza pojedynczej litery, najczęściej pełniącej funkcję spójnika.
Uwaga! Mówimy tu o końcu wiersza/linii/wersu, a nie akapitu.
Przykłady sierot w tekście
Czym jest Szewc w typografii?
Szewc to błąd odwrotny do bękarta – pierwszy wiersz akapitu pojawiający się jako ostatni wiersz danej strony.
Przykład szewca w tekście
Sprawdź, jak poradzić sobie z korektą i redakcją książki.
Jak eliminować błędy składu w tekście? Proste sposoby na bekarty i wdowy oraz sieroty
Powyższe cztery błędy formatowania możesz usuwać „ręcznie” poprzez odpowiednie przygotowanie tekstu. Mam tu na myśli takie tworzenie akapitów i zdań, aby nie pozostawić samotnych liter na końcu wiersza, wyrazów w nowej linii ani pojedynczych wersów na końcu lub na początku danej strony. Czasem będzie to wymagało dość sporej edycji tekstu, usuwania bądź dopisywania poszczególnych słów.
Ta metoda może być skuteczna, ale jednocześnie dość uciążliwa – jeśli zamarzy Ci się wprowadzenie korekty we wcześniejszym fragmencie, kolejne akapity, już dopracowane pod względem typograficznym, mogą ponownie wymagać poprawek. Dlatego zdecydowanie wygodniejsze jest korzystanie z automatycznych rozwiązań, dostępnych m.in. w programie Word.
Sprawdź, jak poprawić styl pisania dzięki konstruktywnej krytyce.
Kontrola bękartów i wdów – co to jest i jak jej używać?
Kontrola bękartów i wdów to domyślnie zaznaczona w większości stylów opcja programu Word, która nie dopuszcza do pojawienia się samotnych wierszy na końcu oraz początku danej strony. Nazwa jest trochę przewrotna, ponieważ sugeruje nam usuwanie wdów i bękartów, natomiast funkcja ta w rzeczywistości eliminuje bękarty i szewców.
By zweryfikować, czy automatyczna kontrola bękartów i wdów w Wordzie jest ustawiona, należy:
- Postawić kursor w dowolnym miejscu w dokumencie,
- Kliknąć prawym przyciskiem myszy i wybrać opcję Akapit z menu,
- Przejść do zakładki Podziały wiersza i strony,
- Sprawdzić, czy opcja Kontrola bękartów i wdów jest domyślnie zaznaczona.
Uwaga! Ustawienia dotyczące akapitów można konfigurować dla każdego stylu osobno. Oznacza to, że każdy styl – normalny, bez odstępów, nagłówek 1 itp. może mieć włączoną bądź wyłączoną automatyczną kontrolę bękartów i wdów.
Sprawdź koniecznie programy dopisania książek!
Jak eliminować sieroty w Wordzie?
Sieroty powinniśmy przenosić do nowej linii za pomocą tzw. twardej spacji. By ją ustawić, należy wcisnąć następującą kombinację znaków: Ctrl + Shift + spacja. Podczas pisania tekstu za każdym razem, gdy zobaczysz pojedynczą literkę, będziesz musiał wykonać taką akcję. Word nie oferuje funkcji automatycznie przenoszącej sierotki do nowego wiersza.
Istnieje jedno półautomatyczne rozwiązanie – a mianowicie można skorzystać z funkcji Zamień. W oknie dialogowym:
- w polu Znajdź wystarczy wpisać: spacja sierotka spacja,
- a w polu Zamień na spacja sierotka twarda spacja.
Klikamy zamień, co sprawi, że wszystkie standardowe spacje po sierotkach zostaną zamienione na twarde spacje. By zweryfikować, czy dokonaliśmy poprawnych ustawień przed wprowadzeniem zmian, warto włączyć opcję Pokaż wszystko, która wskazuje użyte w treści znaczniki formatowania.
Tak wygląda oznaczenie zwykłej spacji.
A tak wygląda oznaczenie twardej spacji.
Sprawdź, jak sobie radzić z krytyką literacką.
Sposoby na bękarty w Wordzie?
Niestety nie znalazłam żadnych rozwiązań oferowanych przez Worda. W tym przypadku za pomocą najprostszej w świecie edycji tekstu samodzielnie musimy zadbać o ten błąd składu.
Czy warto się przejmować błędami składu?
Odpowiem, jak rasowy contentowiec: to zależy ;). Pisząc teksty na strony internetowe, nawet po dopieszczeniu formatowania w Wordzie nie mamy pewności, jak zaprezentują się w sieci. Wielkość fontu, szerokość treści, obecność innych elementów (grafiki, wideo) powodują, że nie mamy kontroli nad „składem” artykułu, a błędy typograficzne nie są możliwe do wyeliminowania. Natomiast w przypadku pisania prac zaliczeniowych, dyplomowych czy pism, na których jakości szczególnie nam zależy, warto zatroszczyć się o wszystkie wdowy, bękarty, sieroty oraz szewców.
