Jak wpaść na porywający pomysł na książkę? 9 wskazówek, gdzie szukać inspiracji i tematów na powieść

Aktualizacja: 5 stycznia 2024

Uczestnicy spotkań autorskich często podpytują, jak znaleźć pomysł na książkę, skąd pisarz czerpie inspiracje. Ja zawsze mam problem z odpowiedzią na tego typu pytania, ponieważ historia powstająca w mojej głowie stanowi „zlepek” moich własnych doświadczeń, zasłyszanych opowieści, wyobrażeń i przemyśleń dotyczących rzeczywistości. Niestety nie sprzedam Ci prostej recepty lub instrukcji na znalezienie doskonałej koncepcji na powieść. Mogę jednak zdradzić, jak szukać pomysłów i inspiracji do napisania dobrej książki.

Gdzie szukać pomysłów na powieść? Podcast

Gdyby odtwarzacz się nie załadował, skorzystaj z linku: https://anchor.fm/jbagrij-pisarka/episodes/04–Pomys-na-ksik–jak-go-znale–Cykl-WarsztatPisarski-e1itah6

Źródła inspiracji, dzięki którym wpadniesz na intrygujący pomysł na powieść

Zanim pisarz wyskoczy jak Archimedes z wanny, krzycząc: Mam pomysł na książkę!, przechodzi dość długa drogę składającą się z rozmyślań, nieprzespanych nocy i pomazanych kartek, na których próbuje spisać chronologię historii. Początkowo koncepcja na powieść jest bardzo ogólna i niesprecyzowana, a dopiero po czasie pojawia się konkretniejsza ścieżka wydarzeń, rodzą się bohaterowie, krystalizuje się ich rola i wpływ na poszczególne wątki opowieści. W tym procesie autorzy korzystają z poniższych źródeł inspiracji, kreując ciekawe pomysły na fabułę książki.    

Przeczytaj, ile trwa pisanie powieści.

Twórczość innych pisarzy i ich powieści

To nic złego wzorować się na twórczości innych pisarzy, podpatrywać ich rozwiązania, nieoczekiwane sploty wątków oraz oczywiście uczyć się na ich błędach. W ten sposób nie tylko mogą nam wpaść do głowy ciekawe pomysły na książkę, ale przy okazji doskonalimy swój warsztat pisarski i analizujemy konkurencję :). To także dobry trening kreatywności i wyobraźni. Innowacje nie biorą się przecież z kosmosu – potrzebne są pewne wzorce, punkty zaczepienia, na bazie których stworzymy własne literackie rozwiązania.

Ja na przykład podczas czytania książek, i to nie tylko kryminałów, inspiruję się pomysłami dobrych autorów. Zastanawiam się, którym wątkom można by było poświęcić więcej uwagi, co należałoby usunąć, a co rozbudować. Czerpiąc z różnych powieści, możliwe jest stworzenie nowej wartości – fabuły będącej zlepkiem koncepcji różnych pisarzy i naszych własnych pomysłów.

Sprawdź ranking polskich pisarzy kryminałów!

Trendy na rynku książki

Skąd brać pomysły na książkę? Na przykład z list bestsellerów i rankingów czytelników. Oczywiście podążanie za trendami wiąże się z rozpowszechnianiem określonego gatunku czy rodzaju powieści, ograniczeniem pewnej różnorodności, pisaniem nieco pod dyktando statystyk sprzedaży. Czasem jednak w mainstreamie możesz odnaleźć temat, który przypadnie Ci do gustu i w którym się odnajdziesz.

Filmy dokumentalne, rozrywkowe i seriale

Lubię oglądać filmy kryminalne, thrillery oraz seriale o detektywach i śledczych. Historie filmowe są czasami nieco naciągane, ale wśród nich także można znaleźć intrygujące tematy na książkę. Scenariusz filmowy nigdy nie będzie na tyle rozbudowany co fabuła powieści –  przy wnikliwym oglądaniu odkryjesz w nim pełno niedopowiedzeń, które aż się proszą, aby je rozwinąć i poświęcić nim nieco więcej czasu. A może tak napisać książkę na podstawie filmu? To się zdarza dość rzadko, ale może warto spróbować.

Jak znaleźć pomysł na kryminał? Sprawdź!

Prawdziwe historie

Mówi się, że życie pisze najlepsze scenariusze. To prawda – wiele książek i filmów powstało na podstawie prawdziwych wydarzeń. Inspiracje można znaleźć w kronikach kryminalnych, starych dziennikach, opowiadaniach policjantów, sędziów, prawników, zwierzeniach ofiar, podcastach o tematyce true crime. Rzeczywistość to czasami najlepszy wzór do stworzenia fikcji.

Mity, legendy, podania

Legendy i podania od wieków inspirują twórców. Nawet jeśli nie gustujesz w fantastyce i napisanie powieści o wampirach w ogóle nie mieści się w Twojej „specjalizacji”, tajemnicze wydarzenia z przeszłości i miejskie legendy można również wykorzystać jako podłoże działania psychopatycznego zabójcy lub dno mrożącego krew w żyłach thrillera.

Nasze osobiste doświadczenia

Czasami spotykam się z opinią, że najlepsi pisarze to osoby, które doświadczyły rzeczy opisywane w swoich dziełach. Po części jest to prawda, bo najłatwiej relacjonuje się wydarzenia, w których braliśmy udział. Umiemy opisać emocje, które nam wtedy towarzyszyły i nie musimy wyobrażać sobie, jak byśmy postąpili w danej sytuacji – byliśmy tam, reagowaliśmy w pewien sposób, więc wystarczy przelać na papier nasze wrażenia. Posiadając bogate przeżycia, można z nich skorzystać i wpleść je jako ciekawe wątki do książki lub nawet osadzić na samym środku akcji.

Dowiedz się, jak napisać epilog.

Nasze niespełnione marzenia

Inspiracje do fabuły powieści można także znaleźć w naszych marzeniach. Przykładowo od dziecka chciałeś zwiedzić cały świat jedynie z plecakiem na plecach i z duszą na ramieniu, jednak z różnych powodów nie mogłeś poddać się temu pragnieniu. Niestety, życie nie zawsze jest usłane różami, ale Twoja książka może być! Opisz przygody bohatera, któremu udaje się zrealizować Twoje marzenia.

Nasze strachy i upiory

Zastanawiając się, o czym warto napisać książkę, można przyjrzeć się swoim lękom, strachom i upiorom. Nasze słabości lub mary z dzieciństwa to doskonałe podłoże do napisania mrożącego krew w żyłach horroru albo thrillera. Skoro nas coś przeraża, istnieje duża szansa, że i w innych będzie wzbudzać silne emocje, budować napięcie i wywoływać nieprzyjemne uczucie niepokoju.

Jesteś nieśmiały? Sprawdź, jak wydać książkę pod pseudonimem.

Jak jeszcze rozwijać pomysły na napisanie książki? Trenowanie wyobraźni

Zapełniwszy pisarski umysł inspiracjami z powyższych źródeł, należy je sobie poukładać i przerobić na konkretniejsze koncepcje literackie. I tutaj sprawdzają się treningi kreatywności, podczas których ciekawe tematy na napisanie książki niemal same wpadają do głowy. Wyobraźnię i pomysły na fabułę powieści możesz rozwijać poprzez proste ćwiczenia.

1. Co by było, gdyby… – ta technika pozwala na snucie luźnych opowieści, wątków przyczynowo-skutkowych, które mogą przerodzić się w doskonałe pomysły na książkę. Zaczynamy od dowolnego punktu zaczepienia, np. co by były, gdyby znany lekarz na stole sekcyjnym trafił na ofiarę morderstwa. Pozwól myślom biec w niekontrolowany sposób i spisuj co ciekawsze pomysły.
2. Wyjdź od bohatera – zanim rozpiszesz fabułę powieści, przygotuj sylwetkę bohatera, np. atrakcyjnego, znudzonego życiem policjanta. postaraj się wejść w jego buty i zastanów się, co go może w życiu czekać, jakie wydarzenia zmieniłyby sposób postrzegania świata, jak zachowałby się stając oko w oko z psychopatycznym mordercą.
3. Pomyśl, jak osadzić rzeczywiste wydarzenia w fikcyjnej rzeczywistości – poza fanami fantastyki, czytelnicy w większości lubią realizm w powieściach. Chętnie sięgają np. po książki, których akcja dzieje się w ich miejscowości lub w których pojawiają się nawiązania do znanych im wydarzeń. Od tego możesz zacząć Tworzenie swojej koncepcji. Ja obecnie zastanawiam się, jak nawiązać do pandemii COVID w kolejnym kryminale, jak wykorzystać wirusa jako przykrywkę dla działania zabójcy :). Poznaj moją drugą powieść – Pogranicznik.
4. Spisz listę tematów, które są dla Ciebie ważne lub interesujące – książki często poruszają kwestie ważne społecznie. Możesz przygotować listę zagadnień, które spędzają Ci sen z oczu, a następnie przemyśleć, czy nie chciałbyś go wykorzystać w swojej powieści.
5. Wczuj się w klimat swojej powieści – załóżmy, że marzy Ci się kryminał z krwawą historią z przeszłości w tle. Wyobraź sobie, gdzie powinna się dziać taka historia, jakie emocje powinny jej towarzyszyć. Czy będzie to mglista dolina, w której słychać poszczekiwanie lisów, a może spieczone słońcem góry, na których wierzchołku znalezione zostanie ciało? Stań się bohaterem swojej opowieści i wczuj się w jej klimat.

Bum! Pomysł na książkę powstaje w postaci olśnienia!

Mój umysł podsyła mi najlepsze pomysły na powieści w najbardziej nieoczekiwanych momentach. Zwykle nie mam wtedy ze sobą nic do pisania i muszę biec do innego pokoju, aby nie utracić genialnej myśli. Dlaczego tak się dzieje? Mózg przetwarza cały czas dużą porcję informacji. Zbiera dane, odkłada je w odpowiednich szufladkach, a kiedy do tych szufladek zaglądamy, zdarza się, że otwieramy ich kilka i łączymy informacje. Im więcej inspiracji i pomysłów, tym większa szansa, że nasz umysł połączy je w nową wartość – ciekawe tematy na książkę.

Pamiętaj! Umysł sam z siebie nie podrzuca genialnych koncepcji. Należy zaprząc go do pracy, rozmyślając i zastanawiając się nad różnymi rzeczami, pomysłami i wydarzeniami. Intensywne myślenie o problemie lub o koncepcji najczęściej nie przyniesie natychmiastowego rozwiązania. Ale być może wieczorem, za dzień lub za dwa doświadczymy olśnienia. Nawet jeśli będziemy zajmowali się czymś innym, a myśli o książce odłożymy na bok, umysł podświadomie będzie poszukiwał odpowiedzi na dręczące nas pytania. Przeprowadzanie sesji myślenia to część pracy pisarza, z której nie można zrezygnować, chcąc znaleźć ciekawy pomysł na książkę!