Mapa myśli – doskonałe narzędzie do wykorzystania podczas pisania książek

Aktualizacja: 11 października 2022

Jednym z pierwszych etapów procesu pisania książki jest stworzenie koncepcji i ogólnego zarysu fabuły. Zebranie wszystkich pomysłów w całość, spisanie głównych wątków, wykreowanie bohaterów, a w końcu przygotowanie planu powieści zdecydowanie ułatwia jedno z kreatywnych narzędzi – mapa myśli. Tradycyjnie wspiera m.in. burzę mózgów, ale doskonale sprawa się również podczas redakcji przeróżnych tekstów. Zainteresowałam Cię? To dobrze, zwięźle opowiem, jak zrobić mapę myśli, która pomoże napisać świetny artykuł lub skonstruować zawiłą intrygę kryminalną.

Tworzenie mapy myśli pomocnej podczas pisania książek – odtwórz podcast!

Temat tworzenia map myśli podczas pisania omówiłam również w jednym z odcinków podcastu Didaskalia Joanny Bagrij. Posłuchaj, jeśli wolisz taką formę przekazu informacji 🙂

Gdyby odtwarzacz się nie załadował, skorzystaj z linku: https://spotifyanchor-web.app.link/e/wgEqBW952tb

Co to jest mapa myśli?

Mapa myśli to graficzna prezentacja mapowania myśli (ang. mind mapping), czyli metody używanej do porządkowania informacji, generowania nowych pomysłów, przyswajania wiedzy. Podczas przygotowywania mapy myślowej angażujemy obie półkule mózgu, zwiększając efektywność uczenia się i nasze możliwości zapamiętywania. Zwykle mapy myśli stosuje się podczas burzy mózgów, poszukiwania rozwiązań zawiłych problemów, podejmowania decyzji biznesowych. Bez problemu można wykorzystać je podczas pisania książki i rozwijania wyobraźni. Dzięki temu prostemu narzędziu możemy zbudować ciekawą fabułę, bohaterów, uporządkować logikę następujących po sobie wydarzeń.

Sprawdź również, jak znaleźć pomysł na książkę.

Jak wygląda mapa myśli?

To pewnego rodzaju graf czy diagram obrazujący zależności między poszczególnymi zagadnieniami, problemami czy pomysłami, które próbujemy rozwiązać lub uporządkować. Zwyczajowo na samym środku znajduje się interesująca nas kwestia (np. kto jest zabójcą), a na poszczególnych odnogach, strzałkach umieszczone zostają „odpowiedzi” prowadzące do rozwiązania problemu (np. imiona i nazwiska poszczególnych bohaterów mogących być zabójcą).

Przykładowa mapa myśli

Jako że mapa myśli służy także jako metoda do przygotowywania notatek i porządkowania informacji, poszczególne odnogi mogą służyć do grupowania kategorii tematycznych danych zagadnień/problemów. Mapowanie doskonale sprawdza się np. podczas nauki do testów i sprawdzianów. Za pomocą tego narzędzia można przedstawić streszczenie książki, czy to własnej, czy to takiej, którą będziemy recenzować. Przy okazji sprawdź, jak napisać recenzję książki.

Notatka w formie mapy myśli – przykład

Mapy myśli podczas pisania książek – dlaczego warto z nich korzystać?

Zanim przejdziemy do technicznych aspektów związanych z tym, jak narysować mapę myśli, zastanówmy się najpierw, dlaczego tak właściwie polecam to narzędzie pisarzom. Często największą trudnością związaną z rozpoczęciem książki albo nawet artykułu jest brak pomysłu na strukturę i kolejność informacji, które chcemy przekazać. Podczas pisania długich tekstów można zapomnieć o istotnych kwestiach, skupiając się na aspektach mających mniejsze znaczenie. Mapa skojarzeń pomaga uwzględnić wszystkie istotne wątki i może stanowić swoistą notatkę czy nawet uproszczony plan powieści.

Dodatkowo mapy myśli warto wykorzystać jako narzędzie do przeprowadzania samodzielnej burzy mózgu lub generowania pomysłów. Dzięki niej możemy:

• Zbudować miejsce akcji,
• Określić liczbę pozytywnych i negatywnych bohaterów,
• Przygotować listę potencjalnych zabójców, których będzie rozważać czytelnik,
• Wykreować konkretnego bohatera powieści (odnogi mogą oznaczać cechy fizyczne i psychiczne postaci),
• Ustalić, jakie wydarzenia z przeszłości miały wpływ na teraźniejszość w fabule powieści,
• Spisać dowody wskazujące na zabójcę i ich rozmieszczenie w poszczególnych rozdziałach książki,
• Przygotować sobie notatkę z kwestiami, które jeszcze musimy ustalić (research tematyczny).

Jeszcze ciekawszym narzędziem, które warto wykorzystać podczas pisania, jest mapa zależności. Sprawdza się szczególnie podczas konstruowania fabuły i określania relacji pomiędzy bohaterami, pomagając w ustaleniu chronologicznego porządku wydarzeń. Bardzo często z niej korzystam, ponieważ zapisanie swoich pomysłów pozwala spojrzeć na nie z innego punktu widzenia, co nierzadko umożliwia dostrzeżenie idealnych splotów wątków.

Przeczytaj, jak stworzyć bohatera powieści.

Jak zrobić mapę myśli? Tradycyjna i elektroniczna forma mind mappingu

Ogólne zasady tworzenia mapy myśli nie są zbyt skomplikowane, ponieważ narzędzie ma ułatwiać proces generowania pomysłów, a nie go utrudniać.

• Na samym środku kartki papieru lub tej elektronicznej wyświetlanej na ekranie komputera zapisujemy myśl przewodnią, hasło lub problem, który chcemy rozwiązać.
• Następnie w różnych miejscach umieszczamy nasze pomysły, skojarzenia, informacje.
• Ważne jest to, aby cała mapa skojarzeń znajdowała się przed naszymi oczami – nie prowadzimy zapisków np. na odwrotnej stronie.
• W trakcie mind mappingu można używać różnych kolorów, piktogramów, ikon oraz rysunków.
• Powinniśmy wszystko zapisywać wyraźnym pismem, jeśli tworzymy mapę myśli w sposób tradycyjny.
• Stosujemy hasła, starając się zapamiętać, co oznaczały. Nie rozpisujemy się i nie przenosimy na mapę definicji oraz dłuższych notatek.

Sprawdź również, jak wymyślić tytuł książki.

Tradycyjne, odręczne mapy myśli – kartka papieru plus coś do pisania

Jestem zwolenniczką tradycyjnego sposobu mapowania myśli – biorę kartkę, ołówek lub długopis i zapisuję wszystko, pięknym pismem. Zdecydowanie lepiej koncentruję się na problemie, gdy patrzę na moje odręczne zapiski. Niestety nie potrafię po mistrzowsku rozplanowywać przestrzeni, więc zdarza się, że moja mapa nie zachowuje symetrii i wkrada się w nią pozorny chaos.

Tradycyjna forma mapy myśli ma kilka plusów:

• Jest bardzo prosta w przygotowaniu,
• Możesz się odciąć od technologii i poddać czystej kreatywności,
• Nie potrzebujesz prądu ani internetu, żeby ją stworzyć.

Sprawdź, czy wena twórcza istnieje.

Tworzenie mapy myśli online – przykłady darmowych programów do mind mappingu

W internecie znajdziesz wiele programów do przygotowania map myśli. Część aplikacji jest darmowa i wystarczy dokonać szybkiej rejestracji, aby móc z nich korzystać. Mogę polecić program do map myśli online, który miałam okazję przetestować: Coggle. Logowanie odbywa się np. za pomocą konta Google. Na poniższym filmiku zobaczysz, jak zrobić mapę myśli na komputerze właśnie za pomocą tej aplikacji. W wideo opowiadam też o innym, dość podobnym narzędziu – Diagramie Ishikawy (Rybiej ości), który znam ze studiów.

Mapa myśli – przykłady i sposób przygotowania zobaczysz na powyższym filmiku

Inną aplikacją wspierającą mapowanie myśli jest Canva. Mapa myśli w tym przypadku powstaje jako grafika na jednym z przygotowanych szablonów. W zależności od tego, czy korzystasz z darmowej, czy płatnej wersji aplikacji, możesz skorzystać jedynie z kilku lub całej masy gotowych wzorów.

Mapa myśli online w programie Canva

Sprawdź również, jak pokonać kryzys twórczy.

Canva w odróżnieniu od dedykowanego, online’owego programu do mind mappingu ma jedną główną wadę: gotowy wzór ogranicza liczbę wątków, które można umieścić na mapie. Oczywiście szablony można edytować, jednak w tym przypadku będziesz musiał kopiować poszczególne elementy, a następnie przesuwać wszystko tak, aby nic na siebie nie nachodziło. Programy takie jak Coogle, choć może nie powalają wyglądem, są prostsze w obsłudze – wystarczy złapać za daną odnogę, aby przesunąć cały wątek w nieco inne miejsce na naszej wirtualnej kartce. Zdecydowanie łatwiej możemy dodawać także nowe odnogi – wystarczy kliknąć odpowiedniego plusa.

Mapa myśli online sprawdza się doskonale podczas pracy w grupie i to nawet takiej przeprowadzanej podczas wideokonferencji. Notatkę można wysłać po spotkaniu od razu, bez konieczności jej skanowania. Na plus jest także czytelność zapisu oraz dowolność w rozplanowywaniu przestrzeni. Z łatwością można także usunąć wątki lub pomysły, które chcemy odrzucić.

Mapa myśli to Twoje indywidualne narzędzie pisarskie!

I na koniec najlepsze – mapa myśli jest Twoim indywidualnym narzędziem pisarskim. Nie musisz trzymać się sztywnych zasad, aby przygotować skuteczną notatkę i rozwiązać złożony problem dotyczący fabuły powieści. Mapuj swoje pomysły tak, jak jest Ci wygodnie. Forma mapy myśli i sposób porządkowania informacji muszą Ci odpowiadać, ponieważ to Ty później powinieneś z niej efektywnie korzystać.