Jak napisać recenzję książki? Wskazówki od pisarki kryminałów, która czyta opinie recenzentów

Recenzję książki może napisać każdy. A jak zrobić to dobrze, aby zainteresować swoją opinią innych czytelników, zachęcić wydawnictwa do współpracy, uczciwie ocenić twórczość autora, a przy tym pozostać obiektywnym? I o czym dodatkowo należy pamiętać, publikując recenzje na blogu książkowym, social media, portalach branżowych? Jako pisarka, która czyta oceny swoich książek, i recenzentka podrzucam kilka wskazówek, jak pisać recenzje dzieł literackich.

Co to jest recenzja książki?

Zacznijmy od oczywistości – recenzja książki to po prostu subiektywna opinia na temat dzieła literackiego sporządzona przez czytelnika, krytyka literackiego, wydawcę, redaktora. Ocenie podlegają różne elementy powieści: język, styl, fabuła, sposób konstrukcji dialogów, charakterystyki bohaterów, miejsce akcji, realistyczność świata przedstawionego. Każdy recenzent zwraca uwagę na nieco inne aspekty, dlatego nie znajdziemy jednego wzoru czy przykładu recenzji powieści.

Kto może recenzować książki?

Każdy, kto zna się na recenzowanym gatunku książki. Nie mam na myśli profesjonalnej wiedzy językowej, kulturowej czy historycznej, a zamiłowanie do danego rodzaju powieści. Moim zdaniem osoba, która uwielbia fantastykę, nie powinna brać się za ocenianie kryminałów. Te dwa typy różnią się od siebie dość mocno, więc po pierwszych kilku stronach recenzent może uznać, że fabuła nie trzyma się kupy, a techniczne i medyczne opisy nie wnoszą nic do akcji. Dlatego lepiej oceniać książki z naszego ulubionego gatunku, w którym już się nieco obracamy.

Recenzja książki – jak napisać ją krok po kroku? 8 wskazówek

Przechodzimy zatem do konkretów. Miej na uwadze, że poniższe rady wynikają z mojego osobistego doświadczenia z czytania i pisania recenzji książkowych.

Recenzując książkę, przedstaw siebie i swoje upodobania

Nawet jeśli jesteś fanem kryminałów, a w Twoje ręce wpadła moja nowa powieść Pogranicznik, istnieje ryzyko, że nie przypadnie Ci do gustu. Powieści kryminalne dzielą się na tak wiele typów, a każdy z nich ma swoich zwolenników i przeciwników. Warto, abyś opowiedział, jakich autorów zwykle czytujesz, które tytuły zaliczają się do Twoich ulubieńców. Jeśli prowadzisz bloga, nie musisz wciąż opisywać swoich upodobań książkowych, wystarczy, że dobrze przedstawisz się w swoim bio.

Jak zacząć recenzję książki?

Na to jest kilka pomysłów.

1. Wielu recenzentów rozpoczyna swoją ocenę od opisu z okładki. Jeśli prowadzisz bloga, takie rozwiązanie nie przyniesie Ci korzyści, o czym rozpisałam się nieco poniżej w części poświęconej SEO. Zdecydowanie lepiej napisać własne streszczenie.
2. Można rozpocząć recenzję od cytatu, fragmentu treści, który zapadł nam w pamięć.
3. Niektórzy na początku zamieszczają bio autora.
4. Jeszcze inni dzielą się kontrowersyjnym przemyśleniem na temat książki, które następnie rozwijają i wyjaśniają.
5. Część recenzentów w pierwszych kilku zdaniach opowiada o swoich oczekiwaniach wobec książki przed rozpoczęciem czytania.

Najczęściej spotykamy się z rozpoczęciem recenzji nr 1, a ja zachęcam Cię do pisania indywidualnych streszczeń opiniowanej książki. Nie powielaj treści z okładki :).

Opis fabuły, ocena poszczególnych elementów, podsumowanie – ogólny wzór recenzji książki

Polecam Ci recenzować powieści według samodzielnie wypracowanego schematu. Najlepiej, abyś wplótł w niego ogólny wzór, który pozwoli czytelnikowi i poznać książkę, i Ciebie jako osobę oceniającą.

• Proponuję krótko opisać fabułę – o co chodzi w lekturze, kim są główni bohaterowie, gdzie i kiedy dzieje się akcja. Nie wchodź jednak w zbyt duże szczegóły.
• Następnie zbierz się za opiniowanie poszczególnych elementów opisywanego dzieła (znajdziesz je poniżej).
• I nie zapomnij o podsumowaniu! Zbierz do kupy wszystkie mankamenty, plusy oraz minusy i wstaw zbiorczą ocenę. Dzięki niej czytelnik będzie mógł podjąć decyzję, czy warto sięgnąć po recenzowaną powieść.

Jak recenzować książki? Lista elementów, które warto opisać

• Bohaterowie – czy realistyczni, jakie wzbudzają emocje, czy jest ich za dużo/za mało, czy z nimi sympatyzujemy, czy nas wręcz irytują
• Akcja – wartka/ciągnąca się jak flaki z olejem, rozkręcająca się, nużąca lub ekscytująca
• Opisy miejsc akcji – atrakcyjne, przydługie, malownicze, pobudzające wyobraźnię
• Narracja – dopasowana lub nie do stylu książki, obecność różnych rodzajów narratorów
• Struktura – czy pisarz zastosował jednolity schemat – podział na rozdziały, podrozdziały, stałe elementy w rozdziałach
• Fabuła – czy została zachowana logika, nie ma luk pomiędzy opisywanymi wątkami, wszystko spina się w spójną całość
• Pomysł na fabułę/zagadkę kryminalną – czy książka zaskakuje, zakończenie nie jest przewidywalne, pojawiają się standardowe, a może innowacyjne sploty wątków
• Przygotowanie merytoryczne – poziom wiedzy/researchu autora przy opisywaniu fragmentów wymagających wiedzy specjalistycznej (np. opisy miejsc zbrodni)
• Styl i słownictwo – bogaty język czy mowa potoczna, stosowanie związków frazeologicznych, metafor, ciekawych konstrukcji językowych
• Mankamenty językowe – literówki, ortografy, stylistyka
• Warsztat pisarski – czy książkę czyta się płynnie, nie pojawiają się wciąż takie same sformułowania, pisarz operuje ciekawym słownictwem
• Dopasowanie do gatunku – czy powieść wpisuje się w cechy gatunkowe kryminału, a może od niego odbiega
• Wydanie – okładka, papier, szycie, atrakcyjność wizualna i użyteczność czytania (czy książka nie zamyka się, nie trzeba jej mocno wyginać podczas czytania)

Spojler alert!

Jak pisać recenzje książki, aby nie zdradzić czytelnikowi rozwiązania akcji? No cóż, musisz być powściągliwy w ocenie tych elementów fabuły, które mogą zepsuć przyjemność z czytania. Doskonale wiem, że czasami aż chce się podyskutować o kolejnych zwrotach akcji lub o samym zakończeniu, ale w recenzji nie powinieneś odkrywać zbyt wiele. Ewentualnie możesz jasno zaznaczyć, że Twój opis to spojler. Wtedy hulaj dusza, piekła nie ma!

Wyważenie plusów i minusów w recenzji powieści

Wszyscy ulegamy różnym błędom percepcji, np. efektowi aureoli, który sprawia, że przez pryzmat jednej cechy oceniamy daną rzecz. Pisząc recenzję, nie fiksuj się tylko na tym, co Ci się podoba lub co nie przypadło Ci do gustu. Opisz i pozytywne, i negatywne elementy. Dzięki temu zachowasz obiektywizm oraz wskażesz jasny przekaz, co do końcowej oceny. Często bowiem spotykam się z opiniami pełnymi ochów i achów, które podsumowywane są do poziomu 5 na 10. Coś jednak musiało być nie tak, skoro tylko w 50% czytelnik był usatysfakcjonowany z przygody z daną książką.

Sprawdź też, jak radzić sobie z krytyką literacką!

Porównaj recenzowaną książkę do powieści znanych autorów

Fajnie, gdyby udało Ci się porównać książkę (jej tematykę, typ, specyfikę, klimat) do pozycji znanych autorów. Jeśli byłbyś fanem Camilli Läckberg i dowiedziałbyś się, że Katarzyna Puzyńska pisze w podobnym stylu, z pewnością sięgnąłbyś po całą serię! Dlatego zastanawiając się, jak się pisze recenzję, zwróć uwagę koniecznie na ten punkt.

Uzasadniaj swoje zdanie w recenzjach książek

Warto też, abyś uzasadnił swoją ocenę. Czytelnicy (a w szczególności autorzy) zdecydowanie lepiej przyjmą negatywne słowa, jeśli napiszesz, dlaczego tak uważasz. „Nie podoba mi się, bo nie” brzmi i mało profesjonalnie, i tak naprawdę nie wskazuje, co z książką jest nie tak. Gdy opiszesz swój punkt widzenia, innym łatwiej będzie go zrozumieć.

Przykładowa recenzja książki – sprawdź moje opisy!

Jeśli poszukujesz inspiracji i interesuje Cię przykład recenzji książki, sprawdź moją twórczość w tym zakresie. Zajrzyj do kategorii na blogu: Recenzje pisarza. Kilka ocen już popełniłam, więc może natchnę Cię do napisania Twojej własnej :).

Najczęstsze błędy, które zawierają recenzje książek. Uważaj na nie!

Chciałabym ustrzec Cię także przed błędami, które sama spotykam w recenzjach moich książek. Jeśli będziesz je popełniać, być może osoby czytające Twoje opinie, wydawcy albo sami autorzy poczują się nieco urażeni Twoim gapiostwem lub niedokładnością. Dlatego zawsze sprawdzaj i weryfikuj, czy:

• Zapisałeś poprawnie nazwisko pisarza (w przypadku mojego nazwiska to nietrudno popełnić błąd ;)),
• Oznaczyłeś właściwy profil pisarza/wydawnictwa w social media,
• Nie pomyliłeś narodowości pisarza (jeden z recenzentów napisał kiedyś, że jestem zagraniczną autorką 😉 ),
• Recenzowana książka jest faktycznie debiutem danego autora,
• Nie przekręciłeś imion i nazwisk bohaterów powieści,
• Błędy językowe, które wytykasz, są faktycznie błędami (może się zdarzyć, że autor specjalnie zastosował niepoprawną pisownię, żargon, nieodpowiednie słownictwo).

Jak pisze się recenzje książki na bloga? Kilka słów o SEO

Recenzowanie książek jest w obecnych czasach o tyle proste, że każdy może założyć swojego bloga i za jego pośrednictwem dzielić się swoimi przemyśleniami. Jeśli zależy Ci na odwiedzalności strony i pozyskiwaniu użytkowników z wyszukiwarki, poznaj 3 podstawowe elementy związane z przygotowaniem recenzji do internetu.

Duplikacja treści recenzji książkowych

Jeśli prowadzisz bloga, na którym publikujesz recenzje książek, koniecznie pamiętaj o duplikacji treści. Temat duplicate content omawiałam w podlinkowanym wpisie, a w skrócie chodzi o to, że wyszukiwarka Google nie lubi stron posiadających takie same teksty. Algorytmy są tak zaprojektowane, aby oceniać kopie jako plagiat, nie zwracając przy tym uwagi na rzeczywiste autorstwo treści. Oznacza to tyle, że gdy zamieścisz taką samą recenzję  na swojej stronie, w poście na Facebooku i profilu książki na lubimyczytać .pl, dla robotów Google sam siebie plagiatujesz. A co gorsza, Twoja unikalna oraz wartościowa opinia opublikowana na blogu najprawdopodobniej zostanie uznana za kopię.

Rozwiązanie: publikuj unikalne recenzje na swojej stronie, a na wszelkich „zewnętrznych” źródłach zamieszczaj skrócony opis lub drugą wersję swojej oceny. Wiem, że to wiąże się z dodatkową pracą, ale jeśli zależy Ci na widoczności Twojego bloga w wyszukiwarce, to takie działanie się opłaci. Sama stosuję właśnie taką metodę: na stronę piszę „właściwe” opinie, a na inne miejsca powstaje kilkuzdaniowa, krótka recenzja książki zawierająca link odsyłający do Born to create.

Duplikacja opisów okładkowych

Wielu recenzentów w swoim tekście przytacza opis zamieszczony na okładce, bio autora lub inne informacje. Choć z punktu widzenia czytelników może się to wydawać ciekawa praktyka, w świecie Google rodzi tylko ryzyko wspomnianej już duplikacji treści. Pomyśl o tym w ten sposób – jeśli Ty dołączysz do swojej recenzji treść wydawcy, mogą zrobić to także inni blogerzy. A wtedy w sieci powstaną kopie. Kogo wyszukiwarka uzna w tym przypadku za autora, a którym stronom obniży pozycje w wynikach wyszukiwania za plagiat? Tym, którzy mają bardziej wiarygodną domenę, czyli po prostu bloga.

Rozwiązanie: nie kopiuj opisu z okładki, a przepisz go własnymi słowami. Parafraza jest w tym przypadku najlepszą opcją.

Dobór słów kluczowych do recenzji książki

Jak napisać dobrą recenzję książki na swoją stronę, która pozyska ruch z wyszukiwarki? Koniecznie sprawdź, na czym polega dobór słów kluczowych i rozmieszczenie fraz w tekstach SEO, które omawiałam w podlinkowanych tekstach. W przypadku recenzji zwróć uwagę, aby umieścić w tekście takie frazy jak:

• Imię i nazwisko autora, tytuł książki, recenzja (np. Joanna Bagrij, Oddech Śmieci – recenzja debiutu polskiej autorki)
• Nazwisko autora, tytuł książki, recenzja,
• Tytuł książki, recenzja,
• Oraz wszelkie inne kombinacje i wyrażenia typu: opinia, ocena, zdanie.

Użytkownicy posługują się różnymi słowami kluczowymi, by dotrzeć do właściwych treści. Jeśli będziesz o nich pamiętać, masz szansę trafić do nowych czytelników.

Jak się pisze recenzje? Podsumowanie

Dobrnęliśmy do końca. Co chciałabym, abyś zapamiętał z tego wpisu? Recenzuj książki z gatunku, który lubisz, uzasadniaj i podsumowuj swoje opinie, a jeśli prowadzisz bloga, to zadbaj koniecznie o SEO. To tak w skrócie. I miej na uwadze, że tak jak Ty masz prawo krytykować autora, tak samo inni czytelnicy mogą Cię skrytykować. Lubujemy się w ocenianiu innych i wystawianiu szczególnie negatywnych ocen. Tacy już jesteśmy, a w dobie internetowego hejtu to jeden z podstawowych problemów online’owego społeczeństwa.