Jak wymyślić dobry tytuł książki? Wskazówki, inspiracje i pomysły na tytuł opowiadania i powieści

Aktualizacja: 5 stycznia 2024

Nie oceniaj książki po okładce – często tak mówimy, by przypomnieć sobie, że pierwsze wrażenie może być błędne. Czy czytelnicy również przestrzegają tej zasady, poszukując nowej lektury? Nie :). Każdy z nas sięgnął po powieść ze względu na jej wydanie – grafikę na okładce, kolorystykę, niestandardowy format czy chwytliwy tytuł książki. I właśnie nad tym ostatnim elementem nieco głębiej się zastanowimy. Dobra nazwa powinna stanowić kwintesencję fabuły, podsumowywać wszystkie wątki i być na tle tajemnicza, aby na samym początku nie zdradzić zakończenia. Skąd czerpać pomysły na tytuł książki? Jak wymyślić ciekawy tytuł powieści? Jest na to kilka sposobów, inspiracji i wskazówek, którymi chętne się z Tobą podzielę w poniższym wpisie.

Pomysły na tytuły książek – podcast!

To, jak nazwać książkę, obszernie omówiłam także w jednym z odcinków podcastu Didaskalia Joanny Bagrij. Podrzucam link do słuchowiska, a teraz zapraszam do zapoznania się z treścią poniższego artykułu.

Gdyby odtwarzacz się nie załadował, skorzystaj z linku: https://anchor.fm/jbagrij-pisarka/episodes/12–Pomyy-na-tytuy-ksiek—jak-wymyli-nazw-powieci-Cykl-WarsztatPisarski-e1tg7ic

Dlaczego tytuł książki jest ważny?

Myślę, że skoro interesują Cię pomysły na nazwę książki, to rozumiesz, dlaczego musisz się nad tym tematem pochylić. Generalnie tytuł powieści ma znaczenie z 3 powodów.

• Marketing – ciekawe tytuły książek przyciągają nowych czytelników, którzy nie znają np. nazwiska autora, buszują w księgarni czy bibliotece albo przeglądają rankingi i zestawienia online. Ponadto chwytliwą nazwę powieści łatwiej jest promować i wykorzystać w komunikacji marketingowej.
• Naming – tytuł pozwala pisarzowi określić dzieło i traktować je jak coś rzeczywistego, konkretnego. Myślę, że wymyślenie nazwy ułatwia także sam proces pisania – skoro coś książka została nazwana, to mamy większą motywację, by ją ukończyć i pokazać światu.
• Wyróżnienie naszej pozycji od innych – poprzez tytuł książki chcemy też zindywidualizować nasze dzieło, sprawić, aby stało się wyjątkowe, ciekawe, inne niż powieści dostępne już na rynku.

Sprawdź, jak napisać książkę krok po kroku.

Wydaje mi się, że pierwszy z powodów (marketingowy) najsilniej wpływa na cały proces kreacji nazwy książki. Często po prostu tytuły decydują o tym, czy powieści trafią do koszyka zakupowego, a następnie na półkę czytelnika. Dlatego też wydawcy podrzucają swoje inspiracje, a niekiedy wymuszają zmianę nazwy dzieła. Z jednej strony kierują się swoim doświadczeniem na rynku wydawniczym i upodobaniami czytelników, a z drugiej – chęcią zwiększenia przychodów ze sprzedaży książki.

Sprawdź, ile można zarobić na książce.

Kiedy i jak wybrać tytuł książki? Najlepsze nazwy to połączenie wielu inspiracji

Z procesem tworzenia tytułu do książki bywa różnie – czasami autor rozpoczyna pisanie od nadania nazwy książce, innym razem tytuł powieści powstaje dopiero po jej zakończeniu, a niekiedy w połowie tworzenia pojawia się genialna myśl definiująca dzieło. Jako twórca nie powinieneś przyspieszać tego procesu i próbować wymyślić coś na siłę. Pamiętaj, że tytuł książki jest zlepkiem inspiracji, które jako pisarz czerpiesz z różnych źródeł. Dlatego wraz z postępem prac nad książką szanse na znalezienie nazwy idealnej rosną.

Jak dobrać tytuł do książki, by dać sobie czas na poszukiwanie inspiracji? Polecam przejść przez następujące kroki:

1. Spisz sobie pomysły na tytuły książek, które od razu przyjdą Ci na myśl. Możesz w tym celu skorzystać z map myśli,
2. Przeprowadź analizę konkurencji – nie zaszkodzi sprawdzić, jakie tytuły mają bestsellery i topowe powieści z Twojego gatunku,
3. Nadaj tytuł roboczy, który na tym etapie najbardziej Ci podpasuje,
4. Ewentualnie zasięgnij porady u fana gatunku,
5. Wypowiedz nazwę książki na głos i zastanów się, czy oddaje główną myśl powieści,
6. „Przekształć” nazwę roboczą w finalny tytuł książki.

Pamiętaj, że z 6 krokiem możesz spokojnie poczekać do zakończenia pisania powieści, choć z doświadczenia wiem, że jak już ciekawy tytuł książki wpadnie do głowy i się z nim oswoimy, trudno go wyplenić i zamienić na inny. Jednak nie zamykaj się na nowe inspiracje. Fajne pomysły na tytuł książki mogą wpaść Ci do głowy w dowolnym momencie pracy nad Twoim dziełem. Dlatego nawet jeśli masz już przygotowaną nazwę roboczą, a w międzyczasie znajdziesz kolejną chwytliwą nazwę, zapisz ją i przemyśl, co przemawia do Ciebie bardziej.

Sprawdź, jak napisać zakończenie książki.

Jak wymyślić tytuł książki? 11 wskazówek

Poniżej przygotowałam dla Ciebie kilka wskazówek, jak wymyślić ciekawy tytuł powieści. W kilku punktach odnoszę się do książek kryminalnych, ponieważ ten gatunek jest mi najbliższy. Fajne tytuły książek najczęściej:

• są krótkie i zwięzłe –  nazwa powieści czy opowiadania powinna być łatwa do zapamiętania przez czytelnika. Długi tytuł książki nie ma także potencjału marketingowego, zajmuje dużą część okładki – a wiadomo im więcej treści na małej powierzchni, tym mniejsza moc przyciągnięcia uwagi. Obecnie nie znajdziesz książek typu O psie, który jeździł koleją, ale raczej przeważają 1-3 wyrazowe, treściwe i krótkie tytuły książek: Krwawa blizna, Kamieniarz, Zapisane w kościach,
• są proste, łatwe do zapamiętania i wymówienia – im prostsza i bardziej chwytliwa nazwa książki, tym lepiej. Skomplikowane tytuły sprawiają trudności w zapamiętywaniu, więc i zmniejszają szansę na zarekomendowanie Twojej pozycji dalej,
• intrygują i skrywają tajemnice – tytuły książek kryminalnych najczęściej stanowią integralną część zagadki kryminalnej, są podpowiedzią lub rozwiązaniem, które dla czytelnika nabiera sensu dopiero po przeczytaniu powieści, np. Janusowy kamień, sprawdź także, jak napisać kryminał,
• odzwierciedlają temat książki – nazwy powieści mogą bardzo mocno wskazać czytelnikowi, o czym będzie Twoja książka, jaka tematyka zostanie w niej poruszona, np. Latarnicy, Terapeutka,
• mają podwójne znaczenie (metafory) – osobiście uwielbiam gry słowne i wyrażenia, które można interpretować dosłownie i w przenośni. Jeśli w tytule użyjemy podobnego mechanizmu, dla czytelnika nic nie będzie oczywiste – dopiero po przeczytaniu książki odkryje jego prawdziwe znaczenie,
• wykorzystują lub parafrazują związki frazeologiczne – w przypadku kryminałów to raczej rzadkość, jednak taką metodę również możesz wykorzystać, tworząc tytuły do książek, np. Ten się śmieje, kto ma zęby (zamiast ten się śmieje, kto się śmieje ostatni)
• zawierają imiona i nazwiska bohaterów powieści – dość powszechna praktyka, często stosowana przy seriach (Harry Potter i …). W kryminałach postacią tytułową często staje się ofiara, morderca lub śledczy,
• odnoszą się do miejsc, w których dzieje się akcja – ostatnio natrafiłam na sporo książek o tytułach nawiązujących do miejscowości czy regionów, w których rozgrywa się fabuła. W takim przypadku samo miejsce staje się też bohaterem akcji. Przykłady: Pomruk, Topieliska, Sowniki,
• nawiązują do innych dzieł, znanych postaci, zjawisk, wydarzeń – fajny tytuł książki w ten sposób przyciąga uwagę czytelników, odwołując się do ich znajomości popkultury, np. Kod Leonarda da Vinci, Szyfr Szekspira.

Polscy pisarze kryminałów – sprawdź ranking!

Obcojęzyczna nazwa to fajny tytuł na książkę? Niekoniecznie

Zastanawiając się, jaki dać tytuł książce, pewnie wpadnie Ci do głowy myśl o obcojęzycznym wyrazie lub zwrocie. Trudno mi powiedzieć, czy będzie to dobry pomysł; wiele zależy od odbiorców Twojego dzieła. Niestety spora część polskich czytelników podchodzi nieco nieufnie do zagranicznych nazw tworzonych przez polskich autorów. Ta niechęć często wynika z braku znajomości języka, umiejętności przetłumaczenia nazwy na język polski, niezrozumienia koncepcji pisarza, a czasem takiego „zadufania” w polskości i przekonania, że polski autor powinien pisać tylko po polsku. Spotkałam się np. z opiniami, że polski autor nie powinien osadzać akcji powieści poza Polską. No cóż, część społeczeństwa niestety jest zakochana we wszystkim, co polskie.

Jakie mogą być tytuły książek wchodzące w skład serii lub sagi?

Oczywiście zastosowałabym powyższe inspiracje na tytuł książki, dodając jedną rzecz – wspólny mianownik. Myślę, że nazwy poszczególnych powieści wchodzących w skład serii warto powiązać wspólnym elementem. Np. tytuły kolejnych części sagi Zmierzch to pojęcia związane z nocy i księżycem (Księżyc w nowiu, Zaćmienie, Przed świtem). Dzięki temu czytelnik szybciej skojarzy nazwy kolejnych powieści, zapamięta je i np. wyszuka w internecie lub opowie o nich znajomym. Przykładowe nazwy książek serii kryminalnych:

• Pogranicznik, Nadbrzeżnik mojego autorstwa,
• Czerwień, Czerń, Biel Małgorzaty Sobczak.

Sprawdź też, co lepiej pisać – serię książek czy odrębne powieści.

Twórz unikalne i oryginalne tytuły książek!

Zanim podejmiesz ostateczną decyzję, jaki tytuł dla książki wybrać, sprawdź, czy inni pisarze już się nim nie posłużyli. Może okazać się, że zwrot, który wpadł Ci do głowy, chociaż idealnie oddaje główną myśl Twojego dzieła, jest na tyle popularny, że w katalogu bibliotecznym Twoje nazwisko zagubi się wśród wielu znanych autorów. A jeśli jeszcze tematyka będzie podobna, istnieje zagrożenie, że czytelnik, zamiast natrafić na Twoją książkę, sięgnie po twórczość innego pisarza. Warto być oryginalnym i nadawać powieściom niepowtarzalne nazwy.

I tu mam niestety też przykład z mojego własnego portfolio – przed nadaniem tytułu mojej powieści Oddech Śmierci, nie sprawdziłam innych pozycji o tej samej nazwie. I w ten sposób mam konkurencję. Co prawda zalicza się do literatury popularnonaukowej i ma dodatkowy podtytuł, ale jednak po wpisaniu tytułu pojawiają się różne wyniki, nie tylko moja książka.

Chcesz skonsultować tytuł swojej książki? Zapraszam na coaching literacki.

Generator tytułów książek – wypróbuj kilka darmowych narzędzi

Pomysły na tytuł książki mogą Ci również podrzucić generatory nazw. To aplikacje, które tworzą losowe zbitki wyrazów na podstawie własnej bazy danych. Baza ta opiera się o bazę słownikową oraz zestawienia tytułów książek obecnych już na rynku. Algorytmy korzystając z pewnych wzorców, przygotowują propozycje i inspiracje na nazwy powieści czy opowiadania.

Tego typu narzędzia są proste w obsłudze – wpisujesz kilka fraz definiujących tematykę Twojej książki albo po prostu wybierasz gatunek powieści, klikasz generuj i po chwili otrzymujesz mniej i bardziej ciekawe tytuły do opowiadań oraz powieści. Niestety nie znalazłam polskich generatorów tytułów książek, trafiłam tylko na obcojęzyczne, takie jak:

• https://anytexteditor.com/pl/book-name-generator
• https://psycatgames.com/pl/name-generator/book-title
• https://thestoryshack.com/pl/generatory/generator-tytulu-ksiazki

Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś korzystał z powyższych generatorów nazw książek – tytuły możesz przetłumaczyć na j. polski i wykorzystać je jako świetną bazę oryginalnych propozycji na fajne tytuły do książek.

Sprawdź porady dla początkujących pisarzy.

Czy wydawca może zmienić tytuł książki?

I na koniec rzucam Ci jeszcze jeden temat – zmiana nazwy powieści przez wydawcę. Tak, jest to możliwe, jeśli taki zapis znalazł się w Twojej umowie wydawniczej. Po zapoznaniu się z Twoim dziełem wydawnictwo może zaproponować nowy tytuł do książki, na który oczywiście Ty powinieneś się zgodzić. Wszystko jednak zależy od warunków współpracy, na które obie strony się zgodziły. Dlatego zawsze dokładnie czytaj to, co podpisujesz i zwróć uwagę na właśnie takie kwestie jak to, kto ostatecznie nadaje tytuł książce.

Sprawdź, jak przygotować propozycję wydawniczą.

Pomysł na tytuł książki – nie czekaj biernie na inspirację!

Czasami nazwanie swojej powieści staje się zadaniem o wiele trudniejszym niż jej napisanie. Blokada pisarska, zbyt duże oczekiwania, marzenie o genialnym pomyśle na tytuł dla książki porównywalny ze światowymi bestsellerami jedynie utrudnia wymyślenie idealnej nazwy. Najlepiej stworzyć sobie w edytorze tekstowym, notesie, kalendarzu listę z przypadkowymi tytułami, które przyjdą nam do głowy. A nóż widelec wśród nich znajdzie się nazwa godny naszego dzieła.