Seria książek czy pojedyncze powieści – co łatwiej napisać i co lepiej się czyta?

Ostatnio skończyłam swoją najnowszą książkę – Nadbrzeżnik, która stanowi kontynuację Pogranicznika. Tym samym wstąpiłam do grona autorów mających w portfolio sagę kryminalną. Podczas pisania przyszło mi do głowy kilka przemyśleń dotyczących samego konceptu serii książek. Podzielę się nimi z Tobą, abyś przed rozpoczęciem tworzenia własnego cyklu powieści był świadomy, jakie są ich zalety, jakie wady i czy taka forma literacka przypadnie Ci w ogóle do gustu!

Co to jest seria książek?

To nic innego jak powieści, które skonstruowane są w oparciu o tych samych bohaterów, miejsca akcji, wątki i wydarzenia, przy czym to najczęściej postaci stanowią główny element spajający kolejne części serii. Weźmy pierwszy z brzegu, znany wszystkim przykład – Harry Potter. Każda część opowiada o losach tytułowej postaci i względnie stałej grupy drugo- i trzecioplanowych bohaterów. Przygody oraz wątki są nowe, pojawiają się interesujące osobowości, część person z różnych powodów znika z fabuły, jednak tym, co spina całość, jest sam Harry Potter.

Kolejne powieści wchodzące w skład serii książek mogą bardzo luźno do siebie nawiązywać albo być tak ściśle powiązane, że czytelnik po ominięciu jednej z pozycji nie dojdzie do ładu, o co chodzi w fabule tej czytanej. Niektórzy autorzy w kolejnych częściach przypominają rys osobowościowy i życiorys postaci, nawiązują do najważniejszych wydarzeń, by przypomnieć sobie istotne wątki z poprzednich książek. Nie wszyscy pisarze decydują się jednak na taki zabieg, bo saga kryminalna może być dość swobodnie skonstruowana.

Sprawdź, jak stworzyć bohatera książki.

Czym się różni pisanie serii kryminałów od „jednotomowych” powieści?

W przypadku pojedynczych powieści pisarz musi wykonać całą pracę od podstaw – opracować koncept na rozdziały (np. mieszanie czasu akcji), wybrać rodzaj narracji, wymyślić główne wątki, zaplanować miejsce akcji, stworzyć bohaterów, ich rys psychologiczny, tło rodzinne. Serie książek kryminalnych bazują natomiast na wspólnych elementach, więc podczas pisania kolejnych części autor wiele kwestii koncepcyjnych ma już za sobą.

Seria książek – jakie są wady i zalety pisania sagi?

Jak już wspomniałam na początku, ostatnio skończyłam pisać kryminał o tytule Nadbrzeżnik będący kontynuacją Pogranicznika. Mogę więc wypowiedzieć się, co z mojego punktu widzenia pomaga, a co przeszkadza podczas pisania kolejnej części sagi kryminalnej.

Korzyści książkowej serii

• Opracowane sylwetki bohaterów – wymyślone imiona i nazwiska, zbudowana historia postaci, osobowość, cele i motywacje. Oczywiście w kolejnych częściach rys bohaterów może się zmieniać, niektóre drugoplanowe postaci mogą wychodzić na pierwszy plan i na odwrót, jednak największa praca dotycząca stworzenia głównych bohaterów została już zrobiona.
• Wykreowany świat/miejsce akcji – jeśli powieść dzieje się w fikcyjnej miejscowości, pisarz ma już ją w głowie, nie musi od nowa budować jej obrazu czytelnikom.
• Zbudowany schemat powadzenia fabuły – łączenie retrospekcji z czasem teraźniejszym, wprowadzenie określonych narratorów lub innych elementów wpływających na kompozycję powieści.
• Możliwość kontynuacji wątków nieporuszonych w pierwszej części.
• Budowanie akcji powieści wokół innych postaci, wydarzeń.
• Rozwijanie historii ulubionych bohaterów – autorzy tak samo jak czytelnicy pałają sympatią lub antypatią do wykreowanych przez siebie postaci.

Sprawdź, jak napisać epilog.

Utrudnienia podczas pisania sagi kryminalnej

• Konieczność posiadania streszczenia poprzednich części i biogramów bohaterów – pamięć bywa ulotna i nawet autor może pomieszać cechy fizyczne postaci lub zapomnieć o ważnych wydarzeniach kształtujących ich osobowość i motywacje. Podczas pisania serii kryminalnej warto posiadać mapy myśli i różnego rodzaju zapiski zbierające najważniejsze informacje o bohaterach.
• Konieczność trzymania się stylu wypracowanego w poprzednich powieściach – fani danej sagi niekoniecznie lubują się w zmianach wprowadzanych przez pisarza w zakresie kompozycji powieści.
• Obcowanie z postaciami, do których straciło się sympatię – zawsze oczywiście można ich uśmiercić, o ile nie są to bohaterowie trzymający powieść w wypracowanych ramach.
• Stres związany z odbiorem kolejnej części może utrudniać pisanie.

Plusy i minusy pisania pojedynczych powieści

Główną korzyścią wynikającą z pisania tego typu książek jest to, że za każdym razem można dać się ponieść fantazji, stworzyć innych bohaterów, osadzić akcję w nowym miejscu, zbudować fabułę wokół diametralnie różnych problemów lub wątków. Plus stanowi także to, że kolejne powieści można kierować do innych grup odbiorców, np. do czytelników lubujących się w kryminałach prawniczych, fanów powieści detektywistycznych czy zwolenników true crime.

Sprawdź, jakie plusy ma wydanie książki pod pseudonimem pisarskim.

Do niedogodności można z kolei zaliczyć to, że za każdym razem od podstaw trzeba zbudować bohaterów. I tu trzeba uważać, aby głowni bohaterowie kolejnych odrębnych powieści nie byli do siebie za bardzo podobni. Czytelnicy sięgający po twórczość danego pisarza często wyłapują schematyczność i po kilku pozycjach potrafią zrezygnować z czytania podobnych do siebie książek.

Seria kryminałów czy jednotomowa książka – co woli czytelnik?

Na to pytanie trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Wśród czytelników znajdą się tacy, którzy po „przetestowaniu” twórczości danego autora z chęcią będą sięgać po kolejne części kryminalnej sagi. A inni preferują po prostu jednotomowe powieści, ponieważ np. nie lubią ciągłego nawiązywania do poprzednich części albo zbyt zdawkowe wzmianki narratora o przeszłości bohaterów (wynikające z przeświadczenia znajomości poprzednich książek) utrudniają im odbiór całości.

Myślę, że w tym miejscu warto zaznaczyć, że zawsze znajdą się osoby, które pokochają bohaterów lub schemat książki i z radością będą kontynuowali czytanie kolejnych części. Są też tacy, którzy poszukują nowości oraz ci, którym Twoje postaci lub klimat serii powieści się nie spodobają, więc zrezygnują z dalszego zgłębiania Twojej twórczości. Od czasu do czasu polecam poczytać recenzje, poszukać w nich konstruktywnej krytyki i zastanowić się, nad kierunkiem rozwoju warsztatu pisarskiego.

Czy seria książek kryminalnych jest dla Ciebie? Eksperymentuj!

Najlepszym sposobem na znalezienie własnego stylu jest próbowanie różnych form literackich. Jeśli masz więc ochotę spróbować swoich sił i intryguje Cię saga książek, siadaj przed klawiaturą i poprowadź starych przyjaciół w stronę nowych przygód! Pamiętaj, że nie musisz się także ograniczać co do rodzaju literatury – w Twoim autorskim portfolio jak najbardziej mogą znajdować się serie książek oraz pojedyncze powieści.