Jak prowadzić i pisać pamiętnik? Jakie efekty daje pisanie pamiętnika?

Pamiętnik kojarzy się z pięknie oprawionym zeszytem z kłódeczką z kolorowymi, wyperfumowanymi karteczkami, na które trafiają skryte myśli najczęściej dotyczące nieszczęśliwej miłości. Dorastając, porzucamy sekretniki, chociaż ich prowadzenie w dorosłym życiu daje wiele cennych korzyści. Po pierwsze mogą rozwijać warsztat literacki, uczyć pisania, a po drugie działają terapeutycznie i  pomaga uporać się z emocjami. Jak prowadzić pamiętnik? Dlaczego warto go pisać? Jakimi zasadami warto kierować się podczas spisywania wspomnień? Oto kilka wskazówek dla Ciebie.

Co to jest pamiętnik i czym różni się od dziennika?

Pamiętnik należy do gatunku literatury stosowanej (czyli takiej, którą każdy z nas może tworzyć niekoniecznie w celu jej publikacji) i zawiera opis przemyśleń, dywagacji i wydarzeń z życia autora. Zapiski nie muszą mieć jednakowej formy, narrator często opowiada o zdarzeniach z przeszłości, dodając do nich komentarz i ocenę sytuacji z „teraźniejszego” punktu widzenia. Waga opowieści przesunięta jest w stronę przeżyć i świata wewnętrznego autora. Znaczenie nie ma to, co się zdarzyło, ale jaki wywarło wpływ na narratorze.

Sprawdź również rodzaje narracji w kryminałach.

Pamiętnik, oprócz zapisków, może zawierać również inne formy kreatywnej twórczości:

• rysunki, bazgroły, schematy,
• wklejone zdjęcia, naklejki,
• bilety autobusowe, z koncertu, do kina,
• zasuszone rośliny,
• liściki podrzucane przez kolegów ze szkolnej ławki,
• i inne pamiątki, które uda się zmieścić w zeszycie.

Pamiętnik a dziennik – kluczowe różnice

Dziennik to bardzo zbliżona forma literacka do pamiętnika, a różni go w zasadzie to, że prowadzony jest na bieżąco (najczęściej codziennie) i zawiera przede wszystkim relacje z kolejnych wydarzeń z życia autora (często uporządkowanych chronologicznie). Mniej miejsca poświęca się przemyśleniom i powrotom do przeszłości, która to mogłaby łączyć się z wydarzeniami z teraźniejszości. Poza tym również i jego kompozycja może być dowolna.

Po co jest pamiętnik i dlaczego warto go pisać?

Widzę 3 główne korzyści, które daje pisanie pamiętnika:

• rozwój warsztatu pisarskiego,
• upamiętnianie wydarzeń z naszej przeszłości,
• działanie terapeutyczne.

Poniżej szerzej opisałam te 3 punkty, natomiast poza nimi sekretnik pomoże Ci także w:

• podzieleniu się wydarzeniami i przeżyciami, o których nie chcesz lub nie możesz nikomu opowiedzieć,
• zredukowaniu frustracji, złości, negatywnych emocji,
• wyznaczeniu celów osobistych i zawodowych (sprawdź, jak realizować cele),
• sprecyzowaniu swoich myśli i poprawie komunikacji,
• rozwinięciu luźnych koncepcji w konkretne pomysły,
• podejmowaniu trudnych decyzji.

Uważne prowadzenie pamiętnika to trening pisarski

Dzieci często mają trudności z odręcznym pisaniem, budową zdań, przelewaniem swoich myśli na papier. I choć opowiadanie historii przychodzi im z łatwością, trudniej je spisać. Pamiętnik w pierwszym etapie pomaga w ćwiczeniu umiejętności posługiwania się długopisem czy piórem, szlifowania znajomości ortografii, gramatyki. Odblokowuje i aktywuje wyobraźnię, pomagając pozbyć się oporu przed pisaniem. Próbowanie coraz to nowych konstrukcji zdaniowych, sięganie po związki frazeologiczne sprawia, że najmłodsi rozwijają się językowo.

Sprawdź, jak konstruktywna krytyka może poprawić styl pisania.

W życiu dorosłym prowadzenie pamiętnika pozwala nabyć śmiałości w pisaniu. Jeśli podejdziemy do tego procesu świadomie i zaczniemy interesować się poprawnością naszej skrytej twórczości, możemy doskonalić warsztat pisarski. Sekretniki pozwalają także wypracować rutynę i systematyczność w pisaniu, wpływają na motywację, uczą radzenia sobie z blokadą pisarską czy syndromem białej kartki. Stanowią wsparcie w rozwiązywaniu pozajęzykowych problemów pisarskich.

Pisanie pamiętnika podtrzymuje pamięć o przeszłości

Należę do osób, które patrzą w przyszłość, aniżeli rozpamiętują przeszłość. Często umyka mi wiele wspomnień, więc przygotowanie autobiografii stanowiłoby dla mnie nie lada wyzwanie. Kreatywny pamiętnik stanowi też odpowiedź na taki problem – dzięki spisywaniu wydarzeń z naszego życia jesteśmy w stanie bez problemu do nich wrócić. Tego typu autorelacja przyda się również wtedy, gdy po latach będziemy chcieli opisać wydarzenia, których młodsze pokolenia nie znają albo nie pamiętają.

Terapia pisaniem, czyli pisanie pamiętnika jako terapia

Jedną z form terapii jest pisanie ekspresywne. Polega na przelaniu wszystkich swoich emocji, wątpliwości i rozterek na papier, podzieleniu się problemami z sobą samym. W tym rodzaju pisania nie chodzi o ładne słownictwo czy zachowanie logiki wypowiedzi – jego celem jest zrozumienie własnych odczuć. Pisanie emocjonalne wykorzystuje się jako narzędzie autoterapii, a pisanie pamiętników psycholodzy i psychiatrzy zalecają osobom zmagającym się z traumami, trudnymi doświadczeniami, silnym stresem czy depresją.

Przeczytaj, jak wrócić do pisania po dłuższej przerwie.

Jak pisać pamiętnik? Praktyczne wskazówki

Przejdźmy zatem do konkretów i przestudiujmy najczęstsze kwestie i wątpliwości dotyczące tego, jak pisze się pamiętnik. Bez obaw – w odróżnieniu od innych gatunków literackich (np. kryminałów) pisanie pamiętnika zasady sztywne nie obejmują!

Jak zacząć pisać pamiętnik? Wybierz odpowiednie narzędzie!

W pierwszej kolejności zdecyduj, w jakiej formie chcesz prowadzić swój pamiętnik. Do wyboru masz oczywiście narzędzia tradycyjne (zwykły zeszyt, ładnie oprawiony sekretnik z kłódeczką) oraz online’owe (blog, e-pamiętnik w postaci dokumentu tekstowego, notatki głosowe nagrywane na dyktafon). Ja jestem zwolenniczką odręcznego pisania, więc mój ostatni sekretnik prowadziłam w kołonotatniku w kratkę formatu A5 z czaszką na okładce. Samodzielnie dorobiłam sznureczki z muliny, którymi związywałam notes. I tyle, tak to u mnie wyglądało :).

Sprawdź, jak założyć bloga na WordPress.org.

Jak ozdobić pamiętnik?

Jeśli zastanawiasz się, jak zacząć prowadzić pamiętnik w tradycyjnej formie, potraktuj to narzędzie  kreatywnie. Oczywiście w sklepach znajdziesz piękne i wymuskane sekretniki, ale wystarczy zwykły zeszyt, trochę brokatu, naklejek, pisaków czy bibuły, żeby zamienić go w prawdziwe twórcze arcydzieło. Samodzielne ozdabianie pozwoli Ci dodatkowo wyrazić swoją osobowość.

Przykłady tego, jak można ozdobić pamiętnik.

Kwestie bezpieczeństwa przy pisaniu sekretnika

Zastanawiając się nad tym, w czym pisać pamiętnik, przemyśl również kwestie bezpieczeństwa swojej twórczości. Sekretnik ma stanowić bezpieczną przestrzeń, w której podzielisz się wszystkimi przemyśleniami. Zeszyty i notesy chowaj w miejscu niedostępnym nawet dla najbliższych, a dokumenty elektroniczne zabezpieczaj na przykład hasłem.

Druga powiązana z tematem bezpieczeństwa kwestia to ochrona danych osobowych. Oczywiście nie mam tu na myśli tematu RODO, ale chronienia prywatności osób, które będziesz opisywać. Zawsze istnieje szansa, że Twój pamiętnik dostanie się w niepowołane ręce. W takim przypadku lepiej, aby złodziej nie dysponował pełnymi imionami i nazwiskami Twoich najbliższych. Przemyśl posługiwanie się samymi imionami lub inicjałami albo pseudonimami.

Sprawdź też wpis o RODO dla blogerów.

Co pisać w pamiętniku? Tematyka zależy od Ciebie!

Pamiętnik to bardzo osobista forma, więc możesz pisać, o czym tylko chcesz. Nawiązuj do bieżących wydarzeń, opisuj swoje przemyślenia na drażliwe społecznie tematy, dziel się swoimi problemami, przemyśleniami i spostrzeżeniami. Relacjonuj sukcesy, ale i porażki. Twórz listy z planami do zrealizowania, spisuj marzenia. Pamiętaj, na czym polega pisanie pamiętnika – to przecież przestrzeń dla Ciebie, więc zagospodaruj ją według własnego uznania.

Wytyczne redakcyjne i ogólne zasady – stwórz swój własny schemat pamiętnika!

Jak już wspomniałam, pamiętnik jest na tyle luźną formą, że nie musisz przejmować się sztywnymi zasadami. Możesz stworzyć swój własny szablon wpisu, ale oczywiście nie jest to konieczne. Pamiętam, że np. w Dzienniku Bridget Jones autorka postawiła na określony schemat – każda opowieść zaczynała się od daty, wagi, liczby wypalonych papierosów. To jeden z pomysłów na prowadzenie pamiętnika, który możesz wykorzystać.

Przeczytaj wpis o cechach dobrego kryminału.

Luźne zasady pisania pamiętnika

• Umieść datę na początku wpisu.
• Pisz w pierwszej osobie.
• Formułuj zdania tak, jakby pamiętnik był Twoim przyjacielem, któremu chcesz coś opowiedzieć, np.
  • Drogi pamiętniczku, dzisiaj…
  • Nie uwierzysz, ale znowu to zrobiłam!
  • To, co chcę Ci dzisiaj opowiedzieć…
• Opisuj prawdziwe wydarzenia – przed sobą nie musisz nikogo udawać.
• Nie bój się mieszania w chronologii – możesz opisywać bieżące wydarzenia, a następnie komentując je, nawiązywać do innych wydarzeń z przeszłości.
• Opisując wydarzenia, możesz określić, czy byłeś ich świadkiem, czy uczestnikiem.
• Stosuj interpunkcję, która odzwierciedla Twój stan emocjonalny (wykrzykniki, wielokropki), możesz używać emotek (smutna, zadowolona buźka).
• Koncentruj się na swoich odczuciach – opisz, jak się czułeś podczas zdarzenia i tuż po nim.
• Tekst „ozdabiaj” rysuneczkami i bazgrołami, jeśli pomogą Ci wyrazić swój stan emocjonalny.

Jak widzisz, to bardzo ogólne zasady prowadzenia pamiętnika. Tak naprawdę to ty wyznaczasz styl tej treści.

Dowiedz się, jak napisać prolog.

Osobisty pamiętnik – jak pisać go regularnie?

Systematyczność w prowadzeniu pamiętnika nie jest oczywiście wymagana, ale jeśli poszukujesz sposobów, aby robić to regularnie, możesz:

• Wprowadzić własne rutyny, np. pisać pamiętnik codziennie przed snem lub na początku i na końcu danego tygodnia,
• Ustawić sobie powiadomienia przypominające o dodaniu nowego wpisu,
• Jeśli nie obawiasz się o swoją prywatność, zostawiać sekretnik w widocznym miejscu, aby często do niego zaglądać i dodawać nowe opisy,
• Traktować pamiętnik, jak rozmowę z przyjacielem – kiedy najdzie Cię chandra lub chcesz podzielić się czymś dobrym, po prostu sięgasz po sekretnik i piszesz!

Pamiętnik – bezpieczna przestrzeń dla Twoich emocji i rozwoju warsztatu pisarskiego

Pisanie pamiętnika nie jest dla każdego – wiadomo, jeśli radzisz sobie z emocjami, a w dodatku nie lubisz opisywać swoich uczuć i wspomnień, ta forma nie sprawdzi się w Twoim przypadku. Jednak jeśli masz potrzebę podzielenia się z kimś czymś, co Cię męczy, a niestety nie masz na tyle bliskiej osoby, by opowiadać jej o swoich troskach, sekretnik to doskonałe miejsce na tego typu aktywność. Dodatkowo trenujesz pisanie, umiejętność formułowania myśli, wprowadzasz stałe rutyny i poprawiasz swoją motywację. Pamiętaj, nigdy nie jest za późno, aby zacząć pisać pamiętnik!