Pomysły na projekt okładki książki – przydatne wskazówki, jak samodzielnie zrobić okładkę dla swojej powieści

Aktualizacja: 15 listopada 2024

Nie oceniaj książki po okładce – podkreślamy, że powierzchowność nie powinna wpływać na nasz osąd. Ale często ulegamy temu efektowi, również w przypadku wyboru powieści. Dobra, przyciągająca wzrok okładka książki wyróżnia ją spośród innych na księgarskiej półce. Sugeruje też, jaki będzie klimat i styl opisanej historii. Pełni rolę marketingową i prezentacyjną, zachęcając do zakupu. Skoro obwoluta książki ma spore znaczenie, to co powinien zawierać dobry projekt okładki książki, żeby przyciągnąć czytelników? Czy warto naśladować trendy i czy autor może mieć wpływ na wygląd swojej powieści? Jak samodzielnie zaprojektować okładkę książki? Już spieszę z wyjaśnieniem najważniejszych kwestii.

 

Projektowanie okładek książek – przesłuchaj podcast!

O projektach okładek książek opowiadam również w jednym z odcinków podcastu podcastu Didaskalia Joanny Bagrij. Podłuchaj, jeśli wolisz taką formę przekazu treści!

Gdyby odtwarzacz się nie załadował, skorzystaj z linku: https://podcasters.spotify.com/pod/show/jbagrij-pisarka/episodes/23–Okadka-ksiki—jak-j-zaprojektowa–Pomysy-na-projekt-obwoluty-powieci-Cykl-WarsztatPisarski-e2d27i5

 

Okładka książki realizuje cele marketingowe

Okładkę książki można porównać do opakowania produktu, które stanowi jedno z narzędzi przemyślanej strategii marketingowej. Marketingowcy wiele czasu spędzają nad przygotowaniem spójnej koncepcji (wzoru, układu graficznego i kolorystyki) działającej na podświadomość klienta. W przypadku obwoluty należy pamiętać, aby:

• zachęcała do zakupu atrakcyjnym wyglądem,
• zawierała elementy wymagane przez polskie prawo,
• skutecznie chroniła zawartość, czyli treść powieści, po prostu strony,
• była poręczna i pozwalała na swobodne oddanie się lekturze.

 

Zasada jest prosta – im lepsza jakość okładki książki, tym większa jej moc marketingowa. Nad projektem powinien więc pracować cały zespół: grafik, autor, specjalista od kreowania wizerunku produktu, marketingowiec, a także wydawca. Niestety, coraz częściej przygotowanie oprawy graficznej sprowadza się do zakupu zdjęcia stockowego, dodania tytułu, nazwiska i opisu.

Jak napisać książkę? Sprawdź!

Kto odpowiada za projekt okładki książki? Wydawca czy autor?

To, czy autor powieści ma wpływ na okładkę książki, zależy od umowy podpisanej z wydawnictwem. Może okazać się, że ostateczne zdanie będzie należało do wydawcy, który z założenia powinien lepiej znać się na aspektach marketingowych sprzedaży książki. Jednak projekt graficzny to w dużej mierze rzecz gustu i to, co spodoba się jednej osobie, niekoniecznie przyciągnie uwagę czytelników. Efekty pracy zależą także od grafika i jego umiejętności. Ja miałam to szczęście, że mogłam wtrącić swoje trzy grosze na temat każdej z trzech okładek swoich powieści :).

 

Jeśli nie podpisałeś umowy z wydawnictwem i zdecydowałeś się na self-publishing, okładka książki i projekt obwoluty są w Twoich rękach. Wtedy możesz samodzielnie przygotować koncepcję wizualną i przekazać ją do druku albo skorzystać z usług profesjonalisty. Części firm self-publishingowych oferuje opcję zaprojektowania okładki, nic też nie stoi na przeszkodzie, abyś poszukał grafika, który zajmuje się tworzeniem okładek książek.

Sprawdź, jak wypromować książkę.

 

Ile kosztuje projekt okładki książki?

To kwestia indywidualna – wiele zależy od tego, jakie będą Twoje wymagania, czy będziesz chciał skorzystać z grafiki stockowej, czy projekt okładki książki grafik ma zaprojektować od podstaw. Ceny będą się wahać i może nawet uda Ci się znaleźć oferty od 100 zł, chociaż częściej w internecie przewijała mi się wyjściowa cena 200-300 zł.

 

 

Projektowanie okładki książki – najważniejsze kwestie

Jeśli zastanawiasz się, jak zrobić okładkę książki samodzielnie, w pierwszej kolejności zapoznaj się z listą elementów, które muszą i mogą znaleźć się na obwolucie. Zawartość okładki książek w Polsce jest regulowana przez normę PN-78/N-01222-Akrusz 8.

 

Okładka książki – elementy obowiązkowe

• Imię i nazwisko, nazwa autora, pseudonim artystyczny.
• Tytuł powieści.
• Numer tomu wydawnictwa wielotomowego (jeśli występuje).
• Cena książki.

 

Obwoluta książki – elementy zalecane

• Numer ISBN.
• Dodatkowe informacje o autorze, książce.

 

Poza tym na okładkach bardzo często spotykamy się z tajemniczo brzmiącymi pojęciami używanymi przez redaktorów i projektantów:

• blurb – to tekst reklamowy, najczęściej będący streszczeniem powieści, biogramem autora,
• shoutline – hasło, slogan, cytat z recenzji skutecznie zachęcający do zakupu książki,
• strapline – informacja o wydawcy, nagrodach przyznanych powieści, nominacjach w konkursach,
• bio – biogram autora.

Sprawdź, jak przygotować propozycję wydawniczą.

 

Jak widzisz, na okładce książki można zamieścić bardzo dużo treści. Jeśli tekst zostanie odpowiednio wkomponowany w grafikę, a najważniejsze elementy – tytuł i dane autora – wyróżnione, nadal projekt będzie atrakcyjny. Przy pełnej obwolucie poszczególne elementy można rozplanować aż w 5 miejscach:

 

• przednie skrzydełko – biogram, informacje o nagrodach, które otrzymała powieść,
• płaszczyzna przednia okładki – imię i nazwisko autora, tytuł, nazwa wydawnictwa, nr tomu lub serii,
• grzbiet książki – nazwa autora, tytuł powieści, dane wydawnictwa,
• płaszczyzna tylna książki – cena, kod kreskowy, biogram autora, streszczenie, recenzje itp.
• tylne skrzydełko – biogram, inne propozycje wydawnictwa, kolejne recenzje, opisy, dodatkowe informacje.

 

Poszczególne elementy można dowolnie rozmieścić na okładce, stawiając na oryginalność lub podążając za utartymi schematami. Nie warto jedynie kombinować z przednią płaszczyzną, która najczęściej jako pierwsza rzuca się w oko.

Korekta i redakcja książki – sprawdź, na czym polega.

 

W którą stronę zamieścić tekst na grzbiecie książki?

Grzbiet książki powinien prezentować się dobrze na półce w księgarni czy prywatnej biblioteczce czytelnika. Imię i nazwisko autora, nazwę wydawnictwa, tytuł umieszcza się w układzie pionowym. Górę liter na grzbiecie zwraca się w stronę przedniej płaszczyzny okładki, aby po położeniu książki w pozycji poziomej tekst był nadal czytelny.

 

Tworzenie okładki książki obejmuje również projekt grzbietu obwoluty. Porównaj okładki ze zdjęcia.

 

Zasada dotycząca kierunku tekstu na grzbiecie nie zawsze jest przestrzegana przez wydawców (powyżej np. Oddech Śmierci), a niektórzy stosują odwrotną metodę zwaną metodą francuską (powyżej Zagłada Atlantydy).

 

Rozmiar okładki książki

Wymiary okładki książki nie są unormowane – decyzja dotycząca wielkości pozostaje w gestii wydawcy lub autora. Należy jedynie pamiętać, aby sama obwoluta była nieco większa niż kartki powieści. Beletrystyczna okładka książki wymiary najczęściej ma zbliżone do rozmiaru A5, czyli typowego zeszytu szkolnego.

 

Pomysł na okładkę książki – skąd czerpać inspiracje?

Zanim przejdziemy do tego, jak zrobić projekt okładki książki, pochylimy się chwilę nad samymi pomysłami i źródłami inspiracji. Choć kreator okładek książek oferuje wiele wzorów i szablonów grafik, przed rozpoczęciem pracy z programem graficznym warto zastanowić się nad ogólną wizją obwoluty powieści, jej kolorystyką, elementami, które chcemy zamieścić.

 

 Pomysł na okładkę książki możesz zaczerpnąć z:

• Okładek innych książek,
• Plakatów filmowych,
• Miejsc, które są powiązane z fabułą powieści,
• Metaforycznych lub dosłownych powiązań do tytułu powieści,
• Bohaterów książki (sprawdź, jak stworzyć bohatera książki),
• Banków zdjęć i grafik,
• Prac i projektów grafików,
• Miejsc, które odwiedzasz na co dzień,
• Przyrody, natury lub miejskiego życia.

 

Okładka i obwoluta książki powinna nawiązywać do treści powieści. Na pewno nie może zbyt dużo zdradzać czytelnikowi, więc nie powinieneś umieszczać na niej detali, które od razu podpowiedzą, jaki będzie finał historii. Skoncentruj się również na ogólnym wrażeniu, jakie wywiera obwoluta książki – czy ciemna kolorystyka i krwawe napisy wzbudzają niepokój, zapowiadając mrożący krew w żyłach thriller? Czy różowa i lekka barwa okładki i bardzo ozdobny font sugerują, że będzie to opowieść o prawdziwej miłości? Myślę, że spojrzenie ogólne jest lepsze niż koncentrowanie się na detalach.

 

 

Projekt okładki dla książek z cyklu lub z sagi

W przypadku cyklów książek okładki poszczególnych powieści mogą nawiązywać do bohatera lub elementu, który je łączy. Takie rozwiązanie zastosował mój wydawca w przypadku Pogranicznika i Nadbrzeżnika – kolory na napisie to barwy z czeskiej flagi, kraju, z którego pochodzi główna śledcza Lena Dobrowicz. Zachowanie podobnego stylu okładek kolejnych części sagi nie jest jednak czymś oczywistym – spotkałam się z wieloma seriami, których okładki w ogóle ze sobą nie korespondowały.

Seria książek czy pojedyncze powieści – co łatwiej napisać?

 

Zdjęcie na okładkę książki z banków grafik – uważaj na prawa autorskie!

Jeśli znajdziesz pomysł na okładkę książki i spodoba Ci się określone zdjęcie, sprawdź, czy bez konsekwencji prawnych możesz je wykorzystać w swoim projekcie. Grafikę najlepiej pobierać z darmowych banków zdjęć (np. Pixabay) albo kupić ze stron oferujących obrazy stockowe. Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś skorzystał z własnych fotografii ;).

 

Najlepsze okładki książek – trendy w obwolutach powieści kryminalnych

Osobiście nie zwracam większej uwagi na okładkę książki, po którą sięgam. Jednak przyglądając się obwolutom kryminałów, można zauważyć pewne trendy:

• ciemne tło,
• krwawe, czerwone litery,
• krople krwi, zakrwawione przedmioty,
• efekt zbitej szyby, lustra,
• odciski palców,
• broń i dziury po kulach,
• trupie czaszki,
• ciemne uliczki, opuszczone domy, złowrogo wyglądający las lub jezioro.

Sprawdź, jakie są cechy powieści kryminalnej.

 

W niektórych przypadkach obraz na okładce bardzo luźno nawiązuje do fabuły powieści. Sądzę, że wynika to z faktu, że wielu wydawców tnie koszty na oprawę graficzną. Zamiast zatrudnić grafika i poświęcić sporo czasu na dobry projekt oładki książki, decydują się na zakup zdjęcia stockowego. Może to doprowadzić do sytuacji, w której dwie powieści będą miały taką samą obwolutę. Staraj się na takie powielenia uważać i jeśli korzystasz z fotografii z banku zdjęć, nanoś swoje zmiany, by jak najbardziej zróżnicować grafikę.

 

 

Programy do projektowania okładek książek

Przeszliśmy przez elementy okładki książek, pomysły, trendy i inspiracje. Teraz czas zająć się kwestiami technicznymi. Samodzielne wykonanie projektu wiąże się z wyborem programu do tworzenia okładki książki. Możesz zdecydować się na aplikację darmową lub płatną, m.in.:

• Canva,
• org,
• Visual Paradigm Online,
• Adobe InDesign,
• Dowolny pogram graficzny,
• Liczne aplikacje na Androida i iOS, np. Book Cover Maker.

 

Generator okładek książek – nie zapominaj o AI!

Sztuczna inteligencja zaczyna się mocno rozpychać łokciami w twórczych dziedzinach życia. Niemniej jej możliwości możesz wykorzystać do wygenerowania grafik, w tym okładki dla swojej powieści. W tym celu możesz potestować DALL-E, bliźniacze narzędzie ChataGPT właśnie do tworzenia projektów graficznych. Generator może posłużyć jako źródło inspiracji. Uważaj jednak z wykorzystywaniem gotowych projektów – kwestia praw autorskich nadal nie jest do końca uregulowana, o czym pisałam w artykule – AI a pisanie książek.

 

 

Jak zrobić okładkę książki w programie Canva?

I w końcu przechodzimy do czystego projektowania na przykładzie darmowego programu Canva (www.canva.com). To nie tylko program do tworzenia okładek książek online – darmowa aplikacja umożliwia przygotowanie różnego rodzaju grafiki: banerów do social media, broszur, plakatów, kartek, prezentacji czy infografik. Wystarczy założyć konto w serwisie, aby móc skorzystać z darmowych opcji, których jest naprawdę dużo. Zapłacić musimy jedynie za wybrane szablony, ikony i piktogramy.

Zalogowałeś się w Canvie? Dobrze! Zaczynamy projektowanie okładek książek.

 

Wybór projektu

Po prawej stronie w menu klikamy fioletowy przycisk Utwórz projekt. Następnie wpisujemy Okładka książki i wybieramy jedną z opcji. Po najechaniu na projekt pojawią się wymiary grafiki. Do wyboru mamy projekty jednostronne i dwustronne (przód i tylna okładka książki).

 

Zdjęcia na okładkę książki znajdziesz także w programie Canva.

 

Sprawdź też, jak napisać zakończenie książki.

 

Układ okładki książki

W lewym bocznym panelu edytora w Canvie pojawią się układy, czyli wzory, szablony obwolut, z których możemy skorzystać. Szukaj białej etykiety Darmowe, pozwalającej zaprojektować okładkę do książki bez ponoszenia kosztów. Niestety nie ma opcji filtrowania rodzajów układów, więc jeśli jesteś wybredny, trochę się naskrolujesz w poszukiwaniu idealnego wyglądu :).

 

Nie wiesz, jaka idealna będzie okładka książki? Szablon znajdziesz również w Canvie.

 

Wybrany układ należy przeciągnąć na białą „kartkę” znajdującą się na środku edytora.

Sprawdź, ile czasu pisze się książkę.

 

Jak zaprojektować okładkę książki na wybranym układzie?

Masz kilka ścieżek do wyboru w zależności od tego, czy dysponujesz czasem, chęciami i umiejętnościami graficznymi. Najmniej czasochłonna opcja to dokonanie małych zmian w układzie – edycja tytułu, autora, ewentualnie grafiki.

 

Darmowy program do tworzenia okładek książek daje wiele opcji i funkcji.

 

Możesz oczywiście dokonać modyfikacji wszystkich elementów projektu, zmieniając np.:

• tło okładki – istnieje możliwość wgrania własnej grafiki lub wybrania czegoś z bazy zdjęć Canvy (darmowe fotografie i ilustracje znajdziesz je w wyszukiwarce – ikona lupki),
• rodzaj, wielkość, kolor czcionki – uwaga: nie wszystkie fonty obsługują polskie znaki,
• układ i rozmieszczenie tekstu

oraz dodać inne elementy takie jak:

• linie,
• ramki,
• ilustracje,
• kształty (figury geometryczne).

 

Pomysły na okładkę książki ogranicza tylko Twoja wyobraźnia.

 

Sprawdź, jak wrócić do pisania po dłuższej przerwie.

 

Tył okładki książki

Jeśli wybrałeś projekt jednostronny, tył okładki swojej powieści zaprojektujesz na osobnej stronie w projekcie. Korzystając z dwustronnego szablonu, od razu otrzymasz propozycje tyłu obwoluty. I w tym przypadku możesz zmodyfikować wybrane elementy.

 

Pobieranie okładki

Po zakończeniu pracy z okładką książki kliknij przycisk Udostępnij, a następnie na rozwijanej liście kliknij Pobierz, wybierz odpowiedni format (PDF, JPG lub PNG) i zapisz plik na dysku. Pamiętaj również o wyborze odpowiedniej wielkości grafiki, aby po przesłaniu jej do druku nie było problemów z jej jakością.

Gotowe! Przeszliśmy właśnie całą instrukcję, jak zaprojektować okładkę książki. Opakowanie swojej powieści masz już za sobą 🙂

 

Okładka książki – kwintesencja powieści czy zwykłe opakowanie?

Skoro istnieją czytelnicy tacy jak ja – niezwracający większej uwagi na okładkę książki, to czy w ogóle warto pracować nad obwolutą i poświęcać jej swój czas? Może zdjęcia stockowe są doskonałym rozwiązaniem w dobie e-booków, niskiego czytelnictwa oraz księgarni napchanych wieloma pozycjami? Nic nie zastąpi renomy nazwiska autora i to o nią powinien dbać  przede wszystkim wydawca. Jeśli pisarz będzie znany i ceniony, sprzeda się każda jego powieść bez względu na to, jaka będzie okładka książki. Niemniej fajnie mieć ładną oprawę dla swojej doskonałej powieści, która dopełni całość.