AI a pisanie książek – czy ChatGPT może napisać powieść? Czy sztuczna inteligencja zastąpi pisarzy?

Aktualizacja: 15 listopada 2024

Od ubiegłego roku ChatGPT jest odmieniany przez wszystkie przypadki, a zastosowanie sztucznej inteligencji do generowania treści przerosło oczekiwania marketerów. I choć AI kłamie i zmyśla, podaje nieprawdziwe dane, teksty są spójne, logiczne, poprawnie napisane w j. polskim. I tu powstaje kilka pytań i wątpliwości, które nie tylko opanowują copywriterów, ale poruszają także pisarzy. Czy sztuczna inteligencja będzie „pisała książki” trafiające w gusta czytelników? Czy ChatGPT zastąpi autorów powieści? Jak zmieni się rynek książki za sprawą AI? Kto ma prawa autorskie do treści tworzonych przez sztuczną inteligencję? Poznaj moje przemyślenia dotyczące AI i pisania książek.

 

Sztuczna inteligencja a pisanie książek – posłuchaj podcastu!

Temat ChatGPT a pisanie książek omówiłam w 15 odcinku podcastu Didaskalia Joanny Bagrij. Posłuchaj o zagrożeniach, możliwościach i wyzwaniach, które AI stawia przed pisarzami i rynkiem książek!

Gdyby odtwarzacz się nie załadował, skorzystaj z linku: https://spotifyanchor-web.app.link/e/446G3FTHWyb

 

Czy sztuczna inteligencja może napisać powieść? Odpowiedź ChatGPT by OpenAI

Na początek zapytałam ChatGPT o możliwość pisania książek przez sztuczną inteligencję. Otrzymałam kilka różnych odpowiedzi. Za każdym razem chat podkreślał, że potrafi generować teksty na podstawie wzorców, algorytmów. Czasem dodawał, że nie czuje emocji, niekiedy podkreślał, że potrzebuje dokładnych wytycznych, by spełnić oczekiwania czytelników, a jeszcze innym razem odpowiadał, że nie potrafi tworzyć dzieł sztuki. Jest więc nadzieja dla pisarzy, skoro AI samo wskazuje swoje ograniczenia 🙂

Sprawdź również, na czym polega metoda płatka śniegu.

 

 

Książki pisane przez AI już zalewają Amazon

Rewolucja na rynku książki zaczęła się w 2007 r., kiedy to Amazon udostępnił usługę druku na życzenie – Amazon Kindle Direct Publishing. Dzięki niej każdy może samodzielnie wydać książkę i od razu udostępnić ją w internetowej księgarni. Kiedy dodamy do tego ChatGPT, otrzymamy ponad 200 książek na Amazonie, w których AI widnieje jako autor treści. Możemy sobie jedynie wyobrażać, ilu autorów nie podaje bota jako współautora powieści. Czytelnicy mogą przebierać w poradnikach i pozycjach dla dzieci wygenerowanych przez sztuczną inteligencję i zapewne sprawdzonych przez ich ludzkich pomysłodawców/pisarzy.

 

Na chwilę obecną publikowanie książek pisanych przez AI jest na Amazonie całkowicie legalne, firma nie planuje zmieniać swojej polityki dotyczących treści generowanych przez sztuczną inteligencję. Przedstawiciele korporacji podkreślają, że wszystkie książki publikowane na Amazonie muszą być zgodne z regulaminem serwisu i instrukcjami dot. treści, a także nie mogą naruszać praw własności intelektualnej. Inną sprawą jest to, kto staje się właścicielem treści wygenerowanych przez np. ChatGPT i kto ma prawa majątkowe, co wyjaśniam poniżej.

Dlaczego warto pisać książki? Sprawdź 13 powodów!

Pisanie książek przez AI – możliwości i ograniczenia

Zestawiłam kilka największych minusów i plusów powieści pisanych przez sztuczną inteligencję.

 

AI pisze powieści oparte o utarte schematy

Jak już sam ChatGPT wskazał, sztuczna inteligencja może napisać powieść, choć ta powstanie na podstawie książek innych autorów znajdujących się w jego bazie danych (w przyszłości także tych dostępnych online). Wykreowana historia może być więc schematyczna i bardzo podobna do jednej z wielu opowieści. Wątki i postacie mogą się powtarzać, a element innowacyjności, który próbują wpleść tacy autorzy jak ja (sprawdź kryminał Pogranicznik), raczej w takiej książce nie wystąpi.

 

Warto jednak mieć na uwadze, że pisarze często wzorują się na innych dziełach, a czasami tworzą wszystkie swoje powieści w charakterystycznym dla siebie schemacie. Trudno jest wymyślić fabułę i taki splot wydarzeń, który jeszcze nie pojawił się w innym kryminale czy romansie. Może się więc zdarzyć tak, że tekst wygenerowany przez AI przypadnie do gustu czytelnikom. Sztuczna inteligencja a pisanie książek może się także sprawdzić z tego powodu, że bot na podstawie dostępu do wielu pozycji oraz ich recenzji może także ustalić, co preferują czytelnicy. Na podstawie przygotowanych trendów powstanie powieść będąca idealnym materiałem na bestseller.

 

ChatGPT dobrze radzi sobie z wybranymi gatunkami książek

I tutaj nasuwa się kolejny wniosek – sztuczna inteligencja dobrze radzi sobie z tworzeniem określonych typów książek – np. poradników, streszczeń, skryptów dla studentów, pozycji naukowych, składających się z definicji, wyjaśnień itp. Na podstawie ChataGPT widać, że AI potrafi  zaprezentować w sposób opisowy pojęcia i o ile nie zmyśla oraz korzysta z wiarygodnych źródeł, może stworzyć coś na wzór pracy dyplomowej.

Bękarty i wdowy, sieroty i szewcy – sprawdź najpopularniejsze błędy składu tekstu.

 

 

Szybkość – przewaga pisania książek z pomocą AI

Niewątpliwą przewagą ChatGPT w przypadku pisania książek jest szybkość powstawania dzieła. Sztuczna inteligencja może wygenerować tekst w przeciągu kilku godzin. Pisarze na zasadniczym procesie pisania spędzają najkrócej 2-3 miesiące (w dobrych porywach miesiąc), do tego należy doliczyć czas na zebranie materiałów, proces kreacji fabuły, postaci, korektę autorską. Czas napisania książki przez AI a człowieka jest nie do porównania. Jeśli więc wydawnictwu będzie zależało na krótkim deadline’ie, niewykluczone, że skorzysta z możliwości sztucznej inteligencji i nie zamówi dzieła u autora z krwi i kości.

Sprawdź, jak stworzyć bohatera książki!

 

Uwaga na splagiatowane treści wygenerowane przez AI!

Jeszcze jednym mankamentem wykorzystywania sztucznej inteligencji do pisania książek jest plagiatowanie treści. I nie chodzi mi tu tylko o to, że np. ChatGPT skopiuje fragment czyjejś powieści i podrzuci nam ją na tacy jako tekst do wykorzystania. Plagiatem można również nazwać mocne inspirowanie się czyimiś pomysłami, napisanie tej samej historii innymi słowami. Sztuczna inteligencja mogłaby spokojnie do takiego procederu doprowadzić, ponieważ korzysta jedynie z treści, które ma w bazie. Czy AI a pisanie książek powinno więc pójść w odstawkę? Niekoniecznie. Kopie można jednak łatwo zweryfikować, korzystając z odpowiednich programów wyłapujących plagiat i duplikację treści.

 

Kwestie etyczne związane z pisaniem książek przez sztuczną inteligencję

Niektórzy uważają, że pisanie całych książek za pomocą ChatuGPT jest oszustwem. Praca pisarza polega bowiem na stworzeniu dzieła, a na to składa się wiele dni pracy kreatywnej, przeprowadzenie reserachu i wylewanie siódmych potów nad komputerową klawiaturą. AI może przejść przez cały proces w kilka godzin, korzystając z materiałów opracowanych przez innych, ludzkich autorów.

 

Myślę jednak, że nie można tak jednoznacznie oceniać wykorzystania sztucznej inteligencji do pisania powieści. Od dawna pisarze zbierają informacje za pomocą internetu, czerpiąc z różnych stron www, inspirują się dziełami innych autorów, czepią inspiracje z różnych źródeł. Robią więc coś, co AI jest w stanie przeprowadzić o wiele szybciej. Poza tym w branży istnieje też coś takiego jak ghostwritting, który można w pewnym sensie porównać do użycia ChatGPT a pisania książek i podpisywania się pod dziełem własnym nazwiskiem.

Sprawdź również, jak wydać książkę krok po kroku.

 

 

ChatGPT a prawa autorskie – kto jest autorem treści generowanych przez AI?

Zasięgnęłam informacji z dwóch stron, na których ten temat został wyjaśniony w najbardziej przejrzysty sposób. Najważniejsze zagadnienia przedstawiłam za pomocą pytań, na które możemy poszukiwać odpowiedzi w kwestii praw autorskich do treści czy książek wygenerowanych przez sztuczną inteligencję.

 

Źródła informacji:

• https://kpmg.com/pl/pl/blogs/home/posts/2023/03/prawa-autorskie-do-wytworow-sztucznej-inteligencji-blog-prawny.html
• https://creativa.legal/jak-korzystac-ze-sztucznej-inteligencji-ai-aspekty-prawne/

 

Czy treść wygenerowana przez ChatGPT podlega prawu autorskiemu?

Nie, nie podlega. Dlaczego?

• Zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509) ochronie prawnej podlegają utwory.
• A utwór to w rozumieniu tej ustawy to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
• Indywidualny charakter dzieła często interpretuje się jako specyficzny styl pisania wynikający z osobowości twórcy.
• Sztuczna inteligencja i wszystkie aplikacje, jak ChatGPT nie mają zdolności prawnej, a rezultat ich działania (np. wygenerowany tekst) nie można uznać za dzieło o indywidualnym charakterze czy osobowości.
• Jeszcze bardziej upraszcza się to wszystko do tego, że utwory podlegające ochronie mogą być jedynie dziełem ludzi. Siły przyrody oraz zwierzęta, podobnie jak ChatGPT, nie mogą być twórcami w rozumieniu polskiego prawa (w innych krajach ta kwestia ma się bardzo podobnie).

Sprawdź też, ile można zarobić na książce.

 

Czy pisarz korzystający ze sztucznej inteligencji ma prawo do wygenerowanej treści?

Zgodnie z powyższym – nie ma. Użytkownicy ChatuGPT nie mogą rościć sobie praw autorskich czy majątkowych do wygenerowanych treści. Jeśli więc zamieścisz na Amazonie książkę napisaną przez AI, nie będzie ona podlegała ochronie prawnej.

 

Czy twórcy narzędzia AI mają prawa autorskie do wygenerowanych treści?

Nie mają. Według polskiego prawa ochronie podlega samo narzędzie, a nie rezultaty pracy tego narzędzia.

Propozycja wydawnicza – sprawdź, jak ją przygotować!

 

 

Kto ma prawa autorskie do treści generowanych przez ChatGPT?

Na podstawie powyższych informacji można by było odpowiedzieć, że nikt, ale sprawa jest nieco skomplikowana i nie do końca jasna. Obecnie prawnicy rozprawiają o trzech podejściach dotyczących ochrony praw do treści czy książek napisanych przez AI.

1. Nikt nie ma praw do treści, nie są one objęte ochroną i należą do domeny publicznej. Taka interpretacja wynika z powyżej przetoczonej definicji utworu.
2. Prawa do treści ma osoba, która korzystała z AI. Według niektórych interpretacji użytkownika sztucznej inteligencji należy traktować jak autora dzieła, a chat czy inną aplikację jako narzędzie, z którego korzysta pisarz (długopis, klawiatura itd.).
3. Prawa do treści ma twórca AI. Taki pogląd zaczyna panować za granicą, np. w Wielkiej Brytanii, Australii, Niemczech. Tu jednak sporne jest, czy twórca narzędzia może rościć sobie prawa do treści wygenerowanych na podstawie dzieł innych twórców.

Sprawdź również, jak znaleźć motywację do pisania książek.

 

Na gruncie polskiego prawa najczęściej spotykamy się z pierwszym podejściem, ponieważ wpisuje się ono najbardziej dokładnie w polskie przepisy dot. praw autorskich, określenia autorstwa i zdefiniowania utworu. Ponadto warto też zerknąć na regulaminy poszczególnych generatorów treści, w których twórcy mogą niektóre kwestie dodatkowo doprecyzować. Np. OpenAI w warunkach użytkowania nadmienia, że:

• Użytkownik ma prawa autorskie do poleceń/pytań zadawanych aplikacji, jeśli noszą one znamiona utworu,
• Twórcy narzędzia przenoszą na użytkownika prawa do dzieł wygenerowanych na podstawie wpisanych poleceń, zaznaczając, że treści mogą nie być unikalne. ChatGPT może nam podrzucić kopię czyjegoś tekstu.

 

Czy pisarz może korzystać z treści przygotowanych przez AI?

Tak, może. Ale nie może ich chronić i nie może zabronić innym użytkownikom ich kopiowania i wykorzystywania. Obecnie na gruncie naszego prawa książki generowane przez sztuczną inteligencję traktujemy jako dobro wspólne, nie utwór chroniony prawnie.

Sprawdź, jak pokonać kryzys twórczy.

 

Czy AI może naruszyć prawa autorskie?

Może. Jeśli np. ChatGPT przygotuje nam tekst, który będzie czystą kopią innego tekstu stanowiący utwór i podlegający ochronie prawnej, wtedy te prawa autorskie naruszy.

 

AI a prawa autorskie – podsumowanie

Czyli tak:

• Możesz napisać całą książkę za pomocą sztucznej inteligencji, wrzucić ją na Amazon i zarabiać na niej. To jest Ok,
• Nie możesz jednak takiej książki chronić prawnie,
• Twoje dzieło może naruszać prawa innych autorów – upewnij się, czy nie jest plagiatem,
• Sprawdź zapisy regulaminu danego narzędzia AI.

Czy warto wydać książkę pod pseudonimem literackim? Sprawdź!

 

Do czego pisarze mogą wykorzystać ChatGPT?

Po przebrnięciu przez akapit dotyczący praw autorskich pewnie zastanawiasz się, czy w ogóle warto interesować się AI w kontekście pisania książek. ChatGPT i inne generatory treści wykorzystujące mechanizmy sztucznej inteligencji sprawdzają się, np.:

• Do przygotowania konspektu książki, jej streszczenia,
• Wymyślenia bohaterów, nadania im imion,
• Stworzeniu krótszych części powieści, np. prologu, epilogu, wstępu do rozdziału,
• Napisaniu „szkicu” powieści, który następnie należy sprawdzić, poprawić i odpowiednio obrobić.

Generalnie ChatGPT sprawdza się na etapie burzy mózgów (map myśli w pisaniu), poszukiwania pomysłów, przeprowadzania wstępnego researchu. Nie nadaje się natomiast do wyszukiwania konkretnych informacji – niestety często kłamie, podaje nieprawdziwe źródła, więc bardzo ostrożnie podchodziłabym do prawdziwości bardzo merytorycznych fragmentów wygenerowanej treści.

 

Jak napisać książkę z pomocą AI?

Na YouTube’ie znajdziesz filmiki z instruktażem, jak napisać książkę z pomocą chata GPT, a następnie opublikować ją np. na Amazonie. Tu podrzucam jedno z tego typu wideo.

Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=zYBmXnRj5qU

 

Czy sztuczna inteligencja zepsuje rynek książki?

Zmiany na rynku książki zaczęły się już dawno wraz z popularyzacją wydawnictw self-publishingowych. Wielu krytyków i redaktorów uważa, że mała bariera wejścia na rynek (czyli wydania powieści) spowodowała zalew księgarni słabej jakości literaturą. ChatGPT oraz Amazon Kindle Direct Publishing może to jeszcze spotęgować. Jest też i druga strona medalu – szybkość „produkcji” książek pisanych przez AI wpłynie także na niższą cenę okładkową; już teraz tego typu pozycje sprzedają się co najwyżej za kilka dolarów. To może wymusić na wydawcach proponowanie atrakcyjniejszej kwoty zakupu książek pisanych przez ludzkich twórców.

Sprawdź, jak wymyślić tytuł książki.

 

Czy AI i chat GTP zastąpią pisarzy?

AI zmieni życie większości z nas. Copywriterzy częściowo zostaną wyparci przez ChatGPT, podobnie zresztą jak pisarze, którzy już nie mają łatwo. Rynek książki nie jest najprzychylniejszym miejscem dla nowych twórców. Dojście kolejnej konkurencji w postaci szybszej i czasem nawet lepiej wpisującej się w trendy sztucznej inteligencji może tylko jeszcze bardziej utrudnić spełnienie marzeń o wydaniu własnej powieści. Na pewno ostaną się ci autorzy, którzy będą potrafili się czymś wyróżnić, a swoim stylem, sposobem opowiadania historii lub umiejętnością opisywania miejsc akcji porwą czytelników. Wszyscy nie znikniemy, bo na szczęście AI jeszcze nie potrafi myśleć kreatywnie! I sam OpenAI to potwierdza 🙂

 

 

Źródła i dodatkowe informacje:

• https://lubimyczytac.pl/boty-pisza-ksiazki-w-kilka-godzin-chatgpt-przejmuje-amazona
• https://www.granice.pl/news/sztuczna-inteligencja-pomaga-pisac-ksiazki/17677
• https://biznes.wprost.pl/technologie/internet/11109679/chatgpt-zostal-pisarzem-setki-ksiazek-ai-wydanych-na-amazon.html